Son örnek Bitlis’ten: Yerel gazeteler birleşmek zorunda kalıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Haber: Hakan Okay – Bitlis

Çeşitli nedenlerden dolayı son yıllarda yaşanan ekonomik krizden en çok etkilenen sektörlerden biri de yerel basın oldu. Şehirlerin hafızası konumunda olan yerel gazeteler zor bir süreçten geçiyor. Girdi maliyetlerinin artmasıyla günlük yayınlarını sürdürmekte zorlanan yerel gazeteler, adeta ayakta kalma mücadelesi veriyor. Gazete maliyetlerini oluşturan kâğıt, kalıp ve mürekkep başta olmak üzere tüm malzemelerin döviz kurundaki artıştan etkilenmesi, ilan gelirlerinin azlığı ve giderlerin yüksekliği yerel basını zora soktu. Kâğıt ve kalıp maliyetlerinde neredeyse yüzde 300-400 civarında artışlar yaşandı. Yerel gazetelerde deyim yerindeyse “bıçak artık kemiğe dayanmış durumda…”

“Bitlis’te 13 olan yerel gazete 9’a düştü”

Yerel medyanın dertlerine deva olması umuduyla Basın İlan Kurumu’nun öncülüğünde 2012 yılında uygulamaya konan birleşme projesi çerçevesinde 30 şehirde gazeteler birleşti. Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin yerel gazetecilik üzerine 72 kentte yaptıkları çalışma neticesinde birleşme öncesinde 351 olan yerel gazete sayısının 125’e kadar düştüğü sonucu ortaya çıktı. Ekonomik sorunlardan dolayı birleşme yoluna gitmek zorunda kalan illerden biri de Bitlis oldu. Bitlis il merkezinde 5, Ahlat’ta 2, Adilcevaz’da 1, Tatvan’da 2, Hizan, Güroymak ve Mutki ilçelerinde ise 1’er olmak üzere ilan desteği alabilen toplam 13 yerel gazete bulunuyordu. Ancak; il merkezindeki birleşme ve Tatvan’daki bir yerel gazetenin kapanması ile birlikte bu sayı 9’a kadar düştü.  

Basın İlan Kurumu’nun (BİK) Nisan 2023 itibariyle yerel gazetelerde çalıştırılması zorunlu SGK’lı çalışan sayısını 3’ten 4’e, 4 olan gazete sayfa sayısını ise 4’ten 8’e çıkarma kararı, diğer yerel gazeteleri olduğu kadar Bitlis’teki yerel gazeteleri de maddi açıdan olumsuz etkiledi. Karar sonrası iyice ekonomik dar boğaza giren kentteki yerel gazeteler son çare olarak birleşme yolunu seçti. 

Birleşme kararıyla birlikte kentte uzun yıllardır yayın hayatını sürdüren yerel gazetelerden Yeni Bitlis Gazetesi, Beşminare Gazetesi ve Şark Gazeteleri kapatıldı. Geriye kalan Doğru Haber ve Dideban Gazeteleri ise kurulan Bitlis Basın Yayın Danışmanlık Reklam Matbaacılık Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi bünyesine alınarak birleşme kararı alan 5 gazetenin yayın hayatını Bitlis’in köklü yerel gazetelerinden olan bu iki gazete bünyesinde sürdürmesi kararlaştırıldı.

“Birleşmenin nedeni ekonomik sorunlar”

Bitlis’teki yerel gazetelerin birleşme konusuyla ilgili değerlendirmede bulunan Doğru Haber Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Vahit Olcay, birleşmenin ekonomik sorunlardan kaynaklı olduğunu ifade etti.

BİK’in Nisan 2023’te uygulamaya soktuğu SGK’lı çalışan sayısı ve sayfa sayısı artışının birleşme kararı almalarında etkili olduğunu kaydeden Olcay, “Yerel medya olarak zaten zorlu bir süreçten geçiyorduk. Her geçen gün artan maliyetler ve bu maliyetlere ek olarak yeni ekonomik maliyetlerin eklenmesi iyice belimizi büktü. Hal böyle olunca içinde bulunduğumuz bu ekonomik dar boğazdan kurtulabilmek ve ekonomik olarak bir nebze olsun yükümüzü hafifletmek adına zorunlu birleşme yoluna gitmek durumunda kaldık. Birleşme ile birlikte il merkezinde 5 olan gazete sayımızı 2’ye düşürdük. Şu anda birleşen 5 gazete kurmuş olduğumuz şirket bünyesinde çıkan 2 yerel gazete ile yayın hayatını sürdürecek. -Bitlis’te mali sorunlarla boğuşan yerel medya için bu birleşme can suyu olacak mı? Mali sorunlarımız bir nebze olsun çözülecek mi?- Bu soruların cevabını hep birlikte ilerleyen süreçlerde göreceğiz. Bu vesile ile bu birleşmenin sektörümüz ve camiamız için hayırlı olmasını diliyorum” dedi.

“55 yıllık gazete kapısına kilit vurdu”

Ferhan Çelebi

Özellikle son yıllarda artan maliyetlere daha fazla direnemeyerek yayın hayatını sonlandırmak zorunda kalan yerel gazetelerden biri de, Bitlis’in Tatvan ilçesindeki Kalkınan Tatvan Gazetesi oldu. Bitlis’in ilk gazetelerinden olan Kalkınan Tatvan Gazetesi, Mart 1965’te başladığı yayın hayatını, yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı 2019 yılında sonlandırmak zorunda kaldı. 

Sektörde yaşadıkları tüm sıkıntılara rağmen babasından devraldığı yerel gazeteciliği yaklaşık 40 yıl sürdürdüğünü anlatan Kalkınan Tatvan Gazetesi sahibi gazeteci Ferhan Çelebi, sektörde yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı yaklaşık 55 yıllık yayın geçmişi bulunan gazetenin kapısına kilit vurduklarını anlattı.

 Yerel gazeteciliğin her geçen gün daha da zorlaştığına dikkat çeken Çelebi, şunları söyledi:

“Yerel gazetecilik geçmişim rahmetli babama dayanıyor. Çelebi Ailesi olarak 80 yıllık, şahsi olarak ise 38 yıllık bir yerel gazetecilik geçmişimiz bulunuyor. 60 yıllık bir yayın geçmişi olan gazetemizin geçmişinde sektörel manada çok sıkıntılar yaşamıştık ama hiçbiri son yıllardakiler kadar ağır değildi. Ekonomik olarak sektör gerçekten zor durumda ve zorlu bir süreçten geçiyor. İvedi olarak kalıcı önlemler alınamaz ise maalesef birçok yerel gazetenin sonu bizimkinden farklı olmayacak. Birçok yerel gazete kapıya kilit vurmak zorunda kalacak. Bugün bir yerel gazetenin tüm gelir ve giderleri yan yana konulduğunda durumun vehameti  açıkca görülecektir. Temennim yetkililerce bir an önce gerekli önlemlerin alınması yönündedir. Yoksa yerel gazetelerin sonu bizim gibi olacak ve gerçekten çok yazık olacak.”

“Yerel gazeteleri kurtarmak için başka politikalar geliştirmek lazım”

Süleyman İrvan

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Süleyman İrvan da, 2012’de başlayan yerel gazete birleşmelerinin arzulanan sonuçları verdiğini söylemenin zor olduğunu söyledi. 

Yerel medyada çalışan gazetecilerle yaptığı görüşmelerde birleşmelerin olumlu sonuçlar verdiğini söyleyen gazeteci sayısının çok az olduğuna dikkat çeken İrvan, “Çoğu gazeteci gazete tirajlarında artma yaşanmadığını, birleşme sonucunda birçok muhabirin işsiz kaldığını ifade ediyor. Oysa tam tersi bir etki yapması bekleniyordu. İki gazeteyi birleştirince gazetenin tirajı iki katına çıkmıyor maalesef. 2018’de başlayan ve devam eden ekonomik kriz de yerel medyayı sarsmış durumda. Yerel gazeteleri kurtarmak için birleşme dışında başka politikalar geliştirmek lazım” dedi.