Elçin Yeni
Balıkesir’e bağlı Havran ilçesi Kazdağları- Talimalanı bölgesinde, 8 Ağustos 2016 tarihinde orman yangını çıktı. Piknik ateşinden kaynaklandığı belirlenen yangının, Kuzey Ege Bakır İşletmeleri’ne bağlı bakır-molibden tesisinin kuzey yönünde çıkması bazı iddiaları beraberinde getirdi.
Dönemin CHP Balıkesir Milletvekili Mehmet Tüm, 17 Kasım 2016 tarihinde dönemin Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun yanıtlaması istemiyle verdiği yazılı soru önergesinde, yangını söndürmek için bölgede bulunan madene ait atık havuzdan su alınıp alınmadığını sordu.
Bakanlığın 16 Aralık 2016 tarihli yanıtında, “Mezkur yangında, yangın amiri Edremit Orman İşletme Müdürü Barış Tamer Kilis’tir. Yangın söndürme çalışmalarında 7 adet helikopter kullanılmıştır. Su ihtiyacı Sarıoluk, Kumsüren, Kocaseyit, Eybek Yalnızarmut, Dereli, Hacıaslanlar yangın havuzları ile Havran barajından karşılanmıştır. Yangın esnasında özel sektöre ait atık su barajından su alınmamıştır” ifadesine yer verildi.
Sendika, STK temsilcileri ve bölge halkı ise yangın söndürme helikopterlerinin atık su barajından su aldığını iddia ediyor, konunun açıklığa kavuşturulmasını, insan ve çevre üzerindeki etkilerin değerlendirilmesini talep ediyor.
Yangının meydana geldiği dönemde Edremit TEMA Vakfı ilçe sorumlusu Zülkif Bozbek, orman yangınında sahada aktif rol aldığını ve yangını söndürürken h”elikopterlerin madene ait atık havuzdan su aldığını gördüğünü” belirtti.
Bozbek, sözlerine şöyle devam etti:
“Yangında sahadaydım. Atılan atık sulardan benim de üzerime geldi. Bu durum kent konseyinde de konuşuldu. Bölgede bulunan maden şirketi, atık havuzda siyanür bulunmadığına dair açıklama yaptı. O dönem teknik bir heyet kurularak suyun analizine yönelik görüş kabul edildi. Edremit Belediyesi takibini yapacaktı.. Söylentiler arasında savcılık soruşturmasının da başladığını konuşuldu.Sonraki sürece hakim değilim.”
30 Mart 2014 yerel seçimlerinde Edremit Belediye Başkanı seçilen Kamil Saka, orman yangınına ilişkin iddialar için o dönem yangının çıktığını, söndürülmesine yönelik iddialarla ilgili çalışmaların yürütüldüğünü söyledi ve daha fazla görüş belirtmedi.
İleri Haber’in 10 Ağustos 2016 tarihinde yayımlanan “Kaz Dağları’nda skandal: Yangını Siyanürlü Suyla Söndürdüler” haberinde, Kamil Saka’nın Çanakkale Olay Gazetesi’nde yer alan “Kesinlikle madenden alınan siyanürlü su ile söndürüldü. Madenden su alınırken de söndürülme aşamasında da fotoğraflar mevcuttur” ifadesine yer verildi.
Tarım Orman- İş Sendikası Başkanı Orman Mühendisi Şükrü Durmuş, 2016 yılındaki orman yangını, söndürme çalışmaları ve iddialar ile ilgili şu bilgiyi verdi:
“Bölgede bulunan Özdoğu İnşaat ve Ticaret A.Ş bakır ve molibden madenciliği üzerine yasaya uygun şekilde madencilik faaliyetini 2018’de tamamladı ve şirket kapatıldı. Maden şirketine ait atık havuzunun 150 yıllık sızdırmazlık raporu var. Atık havuzunda yüzde 7 oranında siyanür içeren su mevcut. 2016 yılında çıkan orman yangınında orman işletme müdürü, yangın söndürme helikopterlerine talimat vererek su aldırdı. Çok yakın mesafede Edremit Körfezi ve Havran Barajı bulunuyor. Oralardan da su alınabilirdi.
Kaz Dağları ve Edremit Körfezi su kaynakları açısından zengin bir bölge. Kendi ellerimizle kimyasalları bölgeye yaydık. Bu bir cinayettir.
Orman yangıyla ilgili süreci yakından takip ettik ve söndürme çalışmalarına ilişkin suç duyurusunda bulunduk. Konuyla ilgili kişiler hakkında suç duyurusunda bulunduk. Savcılık gerekli incelemeleri yaptıktan sonra bahsi geçen kişiler devlet memuru olduğu için valilik kanadında bir soruşturma açılması beklendi fakat valilik idari soruşturmaya yer olmadığına dair karar verdi.”
Tepeoba Bakır- Molibden Madeni, bölgede faaliyet yürüttüğü 2010-2018 döneminde 13,5 milyon ton bakır-molibden konsantresi işledi. Maden faaliyeti tamamlandıktan sonra 600 dönümlük kalan maden alanına Edremit Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Edremit Orman İşletme Şefliği bünyesinde rehabilitasyon çalışması başlatıldı.
Orman Genel Müdürlüğü’nün “bal ormanı” çalışması adı altında 300 dönümü lavanta bahçesi ve bal ormanına dönüştürüldü.
Kamuoyunda tepki çeken bu projeyle ilgili Şükrü Durmuş, suç duyurusunda bulunduklarını ifade etti.
Şükrü Durmuş, “Şirket orayı terk ettikten sonra havuz hafriyat ile kapandı. Üstüne lavanta, ıhlamur, akasya ekti ve bal ormanı yaptık dedi. Bal ormanı değil, zehir ormanı orası. Siyanür etkisini oksijenle ile temas edince kaybeder. Onu kapatırsanız asırlarca etkisini korur. Kimyasallar bu nedenle etkisini bölgede koruyor. Yüksek yağışlarda, taşkınlarda bu su toprağa karışacak” dedi.
Havran ilçesine bağlı Tepeoba mahallesi mevkiinde 2012 yılında çıkan orman yangını rüzgarın etkisiyle hızla yayılmış 500 hektarlık bir alanı kül etmişti.
Bu orman yangınında da bakır ve molibden madeninin çökertme havuzundan su kullanıldığı iddia edilmiş ve dönemin CHP Balıkesir milletvekili Ayşe Nedret Akova, 12 Ekim 2012 tarihinde sunduğu yazılı soru önergesiyle iddiaları dönemin bakanı Veysel Eroğlu’nun yanıtlamasını istemişti. Eroğlu, 24 Ocak 2013 tarihinde verdiği yazılı yanıtta, su kullanımını kabul etmişti:
“Köylerde yaşayan vatandaşlar açısından hayati tehlike bulunması sebebiyle can ve mal kaybını önlemek için zamanla yarışılmıştır.En yakın su kaynağı 6,3 kilometre uzaklıkta bulunduğundan; yangını söndürmek maksadıyla yangın alanına bitişik maden göletinden bir miktar su, zorunlu olarak kullanılmıştır.”
Bu haber, Avrupa Birliği finansal desteği ile üretilmiştir. Haberin içeriği tamamıyla Elçin Yeni’nin sorumluluğu altındadır ve hiçbir durumda Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.