Manda boynuzu, paslanmaz çelik ve el emeği: Tosya bıçkısı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gizem Azboy

Bıçak değil “Tosya bıçkısı”, el aleti değil “sanat eseri”. Kastamonu’nun kültür mirası sayılan Tosya bıçkısı, üretildiği mütevazı sokaktan dünyanın dört bir yanına Türkiye’nin ve Tosya’nın adını duyuruyor.

Manda boynuzu ve dövme çelikten üretilen, 300 yıllık tarihiyle ve benzersiz özellikleriyle kıymet verilen Tosya bıçkısı üretilirken 56 işlemden geçiyor. Bıçkı, el bıçağı veya herhangi bir el aleti değil sanat eseri olarak görülüyor.

Bıçkı ustası Ferhat Minareci, bu sanatın devamını sağlayan önemli isimlerden biri. Uluslararası alanda da yoğun ilgi gören,  koleksiyonerlerin en çok sipariş verdiği el sanatını, ustası Ferhat Minareci 9.Köy’e anlattı.

El aleti değil sanat eseri

Tosya’nın köklü el sanatı geleneği olan Tosya bıçkısının kökenleri ve gelişimi, 300 yıl öncesine dayanıyor. Kastamonu Tosya ilçesinde doğan bu el sanatı, Osmanlı döneminden başlayıp zamanla ustalıkla işlenip günümüze kadar ulaştı. Manda boynuzu sapı, dövme çelik veya paslanmaz çelik keskin tarafı ve testere kısmıyla dikkat çeken bu bıçkılar, Tosya’nın zengin demir cevheri kaynakları ve ustalarının maharetli işçiliğiyle şekilleniyor.

Tosya bıçkısı sadece bir alet değil aynı zamanda bir sanat eseri olarak kabul edilirken, Tosya’nın kültürel mirası ve el sanatı geleneğinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu eşsiz el yapımı bıçkılar, 51 yıldır Tosya’nın demirciler arastası mevkiinde bıçkı ustalığı yapan Ferhat Minareci’nin ellerinde şekilleniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından özel bir kimlik kartı ve devlet sanatçısı ünvanı ile ödüllendirilen Minareci, bu sanatın devamını sağlayan önemli isimlerden. Minareci kendisine verilen belgenin, devlet tarafından üstün sanat ve ustalık seviyesinin yıllar boyunca yaptığı emeklerin ve katkıların resmi bir şekilde takdir edilmesi anlamına geldiğini söyledi. Ayrıca Minareci’nin ustalığı ve özverisi, Tosya bıçkısını uluslararası alanda tanıtmak ve Türk el sanatlarını dünya çapında temsil etmek için önemli bir araç haline geliyor.

Tosya bıçkısının üretiminin bir dizi önemli işlemlerden geçtiğinin altını çizen Minareci, “En kaliteli malzemeler seçilir; genellikle dövme çelik veya paslanmaz çelik testere kısmı ve manda boynuzu sapı tercih edilir. Malzemeler şekillendirilir, metal kısmına ısıl işlem uygulanarak dayanıklılık artırılır, sapla birleştirilir, keskin bir kenara sahip olacak şekilde bileme işlemi yapılır, cilalanır ve kalite kontrolünden geçirilir. Bu aşamalar, Tosya bıçkısının kalitesini ve dayanıklılığını sağlamak için titizlikle uygulanır” dedi.

Minareci, yerel kimliği ve kültürel mirası güçlendirici bir etkiye sahip olan Tosya bıçkısının geleceği için endişe duyduğunu belirtti. Gençlerin daha modern iş alanlarına yönelme eğiliminin, 300 yıllık bir geleneğin nesilden nesile aktarılmasında zorluk yarattığını vurguladı.

Usta Minareci, “Bu el sanatı, Tosya’nın tanıtımına katkı sağlayarak bölgeye olan ilgiyi artırıyor. Böylece, bıçkı geleneği yerel ürünlerin ve el sanatlarının markalaşmasına ve pazarlanmasına da olanak tanıyor.Tosya bıçkısının yerel ekonomiye önemli katkıları bulunuyor. Öncelikle, bıçkı ustalarının atölyeleri ve işletmeleri, yerel istihdamın önemli bir kaynağıdır. Bıçkı ustalarının atölyelerini ziyaret eden turistler, bıçak üretim sürecini yakından görebilir ve bu sanatı daha yakından tanıyabilirler. Bu da yerel esnaf için ek gelir kaynakları oluşturuyor” ifadelerini kullandı.