Basın yayın sektörü “felaketi” yaşıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

ANKARA- Döviz kurundaki artış nedeniyle tüm üretim malzemeleri ithal olan yayınevleri ve yerel gazeteler artık maliyeti karşılayamaz noktaya geldi. Yerel gazete sahibi Abdi Pehlivan durumu “felaket” olarak niteledi, yayıncı Emirali Türkmen ise ne kadar direnebileceklerini bilmediklerini anlattı, ilk etapta çeviri eser yayınlamayı durduracaklarını söyledi. 

9. Köy, Ankara Sonsöz Gazetesi İmtiyaz Sahibi Abdi Pehlivan ve Dipnot Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Emirali Türkmen’e kâğıt krizini sordu. Pehlivan, baskı maliyetindeki artışı şu sözlerle özetledi: “Kurdaki artış bizi, matbaaları bir felaket şeklinde etkiliyor. Çünkü gazetelerin bütün girdileri ithal. Boya, kalıp hepsi ithal. Aşağı yukarı yüzde 100 fark etti, perişan gazeteler. Diğer basın da perişan. Gazetelerin haricinde kitap, dergi vesaire her şeye yüzde 100 zam geldi. Bugün aldığın şeyin ertesi gün fiyatı değişiyor. Matbaalar da durgun, iş de yok, sıkıntı çok” diye konuştu. Emirali Türkmen kâğıt krizini anlattı.

Türkiye’de gazete kâğıdı üretilmiyor, ithal kâğıdın tonu 15 bin liraya yükseldi

İthal kâğıtların tonunu önceden 5 bin liraya aldıklarına değinen Pehlivan şimdi ise tonunun 15 bin lira olduğunu vurgulayarak “Farka bakın, gazetenin yaşaması mümkün değil” dedi. Bir çare bulunmazsa mutlaka pek çok gazetenin kapanacağını belirten Pehlivan, “Yaşama şansı yok, karşılamıyor çünkü. Bir yandan asgari ücret artıyor, bir yandan kâğıt yükseliyor, boya yükseliyor. Her şey katlana katlana gidiyor. Dört liraya aldığımız kalıp 13 lira oldu” diye konuştu.

Kitap üretiminde de aynı sorun yaşanıyor. Dipnot Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Emirali Türkmen, sektördeki bütün temel malzemelerin ithalata dayalı olduğuna dikkat çekti. “Kâğıt, matbaa malzemeleri her şey yurt dışından geldiği için ve yerli üretim olmadığı için doğal olarak her şey de dolara ve euroya bağlı olduğu için bütün artış bizim sektöre doğrudan yansıyor” diyen Türkmen bundan dolayı bir kitap üretimi maliyetinin yüzde 50-60’ın üzerinde arttığını vurgulayarak sektörün hızlı bir biçimde krize gittiğini vurguladı. 

“Türk lirası kabul görmüyor”

Dolardaki son yükselişle kâğıt fiyatlarının iki katına çıktığını söyleyen Türkmen, bazı toptancıların Türk lirasıyla değil dövizle işlem yapmaya başladığını söyledi. Türkiye’de kurdaki ani hareketliliğin artışı nedeniyle toptancının sattığı ürünün fiyatının ertesi gün ne kadar olacağını bilemediğini anlatan Türkmen şöyle konuştu: “Bana beş liraya sattığı kâğıt bir gün sonra altı lira olduğu vakit haklı olarak o da krize giriyor. Öyle bir duruma gelmiş durumdaki şu an birçok kâğıt satıcısı firma artık Türk lirasından kâğıt satmıyor. Örnek veriyorum kâğıt istediğiniz vakit diyor ki topu bin 200 dolar. Bin 200 doları yatırırsanız ödemeyi kabul ediyor, bin 200 dolara tekabül eden Türk lirasını kabul etmiyor.”

Yerel basının can suyu resmi ilanlar

Basın İlan Kurumundan (BİK) resmi ilan geliri alabilmek için belli bir baskı sayısını yakalamak gerektiğini belirten Pehlivan, “Ankara, İstanbul, İzmir gazetelerinin 3 bin 500 net baskı yapmak mecburiyeti var. Bir de ilan tarifelerinde de büyük bir aksaklık oluyor.” dedi. Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan tarifesi en son Ocak ayında yenilendi ve 50 binin altında tirajı olan bin 10 gazete için resmi ilanın sütun/santim ücreti 20,4 lira, 50 binin üzerinde tirajı olan 20 gazete için sütun/santim ücreti 49,35 lira olarak belirlendi. Yerel basının tüm taleplerine karşın yeni tarife hâlâ belirlenmedi.

“Bir uçurumun kıyısındayız” diyen Abdi Pehlivan, resmi ilanların geçmişteki kadar gelir getirmediğini de şu sözlerle ifade etti: “Mesela her sene Kasım ayı çok büyük ilanlar gelirdi, maalesef onu da kestiler. Bir de yine icra ilanlarının da internette yayınlanması için hükümetin bir hazırlığı oldu. BİK’in de çalışmaları var ama netice ne olur şu anda bilemiyorum. İcra ilanlarını da keserlerse çoğu gazete kapanır. İlan fiyatlarının da mutlaka değişmesi lazım”

Deneyimli gazeteci-yayıncı Abdi Pehlivan, 9.Köy’ün sorularını yanıtladı. 

Ankara ve İzmir’de yerel gazetelere belediye desteği

Yerel gazetelerin yaşaması için resmi kurumların toplu alım gibi destekleri olması gerektiğini belirten Pehlivan,  “Mesela İzmir’de İzmir Belediyesi gazetelere yardımcı oldu bir yıl önce. Bu belediye kararlarını yaptıkları Meclis kararlarını ilan olarak gazetelere gönderdiler. Sütun santimi üzerinden ilan verdiler. 250’şer gazete aldılar, bu İzmir’i çok rahatlattı” dedi. 

Abdi Pehlivan, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ile Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin’in bir görüşme gerçekleştirdiğini belirterek, “Başkanımız Nazmi Bey ve Mansur Bey ile konuştuk Ankara’daki gazetelere destek olacaklar. Yakında belediye meclisine gelecek. Basın herşeyi, her gün, herkese bildiren, duyuran bir organ. Bunu el birliği ile yaşatmamız, korumamız lazım” diye konuştu.

Küçük yayıncı kitap üretemeyecek

Yayıncı Emirali Türkmen, mevcut maliyetlerle yayıncıların düzenli kitap üretmelerinin çok zor olduğunu belirterek “Finans gücü büyük yayınevleri yayıncılığa devam eder büyük ihtimalle ama daha küçük, daha butik, daha alternatif yayıncılıklar yapan kurumlar için daha zor olacak.  Büyük ihtimal birçok yayıncı ve biz kitap üretemeyeceğiz” dedi. 

Türkiye’de çeviri yayıncılık tarihinin en az seviyesine inebilir

Dünyanın herhangi dilinden bir kitap aldıklarında ya euro ya da dolar fiyatı üzerinden aldıklarını söyleyen Türkmen “Bin euroya aldığımız bir kitap bugün 13 bin lira maliyete neden oluyor, bu yalnızca telif bedeli. Bunun çeviri masrafı, kâğıt, matbaa, baskı ve vergisini düşündüğümüz vakit çok az yayıncının çeviri kitap yapacağı kanaatindeyim. Büyük ihtimal Türkiye’de çeviri yayıncılık tarihinin en az seviyesine inebilir” diye konuştu. Türkmen, kendilerinin de maliyet nedeniyle çeviri yayınları fiilen durduracaklarını söyledi. 

Koronavirüs salgını ve dövizdeki yükseliş peş peşe geldi

Türkmen, pandemiden sonra Türkiye’de yayıncılığın yeni bir şekil alacağı yönündeki öngörülerinin şimdi yaşadıkları krizle yeni bir aşamaya geçtiğini anlattı. “Galiba bu krizler kimimizin ömrünü tamamlamasına sebep olacak” diyen Türkmen, şunları söyledi: “Bu krizler kimi sermaye gruplarının da belki önümüzdeki dönem pazarın daha yüksek bir oranını kontrol etmesini sağlayacak. Maliyet krizi aşırı yükseldiği için pandemide geçici bir süre hayat durdu ama ondan sonra okur evine çekilse de evlerinden kitap almaya okumaya devam etti. Şimdi kitap alamıyor.”

Türkmen, “Daha küçük bizim gibi eleştirel ve alternatif yayıncılık yapanlar açısından yayıncılık olağanüstü zorlaştı. İçimizde ne kadar direnebiliriz, ne kadar yayıncılık yapma potansiyeli üretebiliriz bilemiyorum.  Bu biraz krizin ya da içinde bulunduğumuz ortamın ne kadar süreceğiyle ilgili bir durum” dedi. 

TÜİK’e göre yazılı medya 2020’de de daraldı

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK), 2020 Yazılı Medya İstatistiklerine göre yerel gazetelerin yurt içi tiraj sayısı 2020 yılında 2019’a göre 26 milyon azalma kaydetti. Türkiye’de basılan gazete ve dergilerin sayısı 2020 yılında yüzde 13,5 oranında azalarak 4 bin 746 oldu. Toplam gazete tirajı ise 2020 yılında 250 bine yakın düşüş gösterdi. TÜİK’in verilerine göre toplam gazete tirajı son beş yılda yüzde 47.39 azaldı. 2019 yılında yayımlanan kitap sayısı 61 bin 512 olurken 2020’de ise 68 bin 120 kitap yayımlandı. Satılan kitap bandrolü sayısı da 2020’de %2,3 oranında artarak 433,2 milyon oldu. Bugünlerde yaşanan kâğıt ve maliyet krizinin yayıncılıktaki etkisini gösterecek TÜİK verileri 2022 yılı Temmuz ayında yayınlanacak. 

HABER : Haber: Berfin Bayır