Artık tezek yakmak bile lüks…

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hayat pahalılığı her geçen gün kendini biraz daha hissettiriyor. Özellikle doğal gaz ve kömüre sürekli gelen zamlar nedeniyle yurttaşlar zorlu kış günlerinde ısınmak için farklı çözümler üretiyor. Tezek kullanımı da bunlardan biri. Geçmiş yıllara görece daha yaygın kullanılmaya başlanan tezek, artık yoksul kesimler için altın değerinde.
Doğal gaza 2022 yılında yüzde 164,25 oranında zam yapıldı. Odun ve kömür fiyatları ise son 11 ayda 4 kat arttı. Kaliteli kömürün tonu 5 ila 7 bin lira civarında seyrederken kalitesiz ve çoğu zaman sobalarda yanmayan kömürler ise 3 veya 4 bin liraya alıcı buluyor. Üstelik ülkenin pek çok kentinde geceleri eksi 30 dereceleri gören kış aylarını  2 ton kömürle geçirmek oldukça güç. Böylesi durumlarda yoksul kesimler çareyi tezek yakmakta buluyor. Ancak yoksullar artık tezek bile alamıyor. Özellikle Ağrı, Kars, Van, Erzurum, Muş ve Iğdır gibi Türkiye’nin doğu kentlerinde tezeğin tonu 2 bin liradan satın alınıyor.

“Tezeğe muhtaç kaldık ama…”

Muş’un Kayaşık köyünde yaşayan Ercan Tanyeri, 9. Köy’e yaptığı açıklamada geçen yıla kadar kömür yaktıklarını belirterek üst üste gelen zamlardan sonra yeniden tezeğe yönelmek zorunda kaldıklarını söyledi. 

Ercan Tanyeri yaz ayalarında hazırladıkları tezeği brandanın altında hava şartlarından koruyor

1 ton kömürün Muş’ta 7 bin lirayı geçtiğini köyde yaşayan insanların kömür alamadığını söyleyen Tanyeri, tezeğin kömürden daha meşakkatli bir yakıt olmasına rağmen, mevcut şartlar nedeniyle tezek yakmak zorunda olduklarını vurguladı. Tanyeri şöyle konuştu;
“Vallahi şu anda gücümüz yok. Bir ton kömüre 7 bin lira ödeyemeyiz. Bu nedenle tezek yakıyoruz. Çünkü kömürden daha ucuz. Zaten bizim biraz hayvanımız var ve tezeğin bir kısmını oradan karşılıyoruz. Gücümüz yettiği kadar da satın alıyoruz. Zaten hayvanı olmayan herkes tezeği parayla alıyor burada. Ama tezek de çok meşakkatli. Çok fazla koku yapıyor. Kömür gibi doğru dürüst ısıtmıyor. Çok fazla kül çıkarıyor. Ama ne yapalım kömür çok pahalı mecburen bu zahmete katlanıyoruz. Zaten hemen her gün kömüre zam geliyor. Biz de tezeğe muhtaç kaldık.”

“İlk defa tezek yakmak zoruna kaldım…”

Iğdır’ın Aralık ilçesinde öğretmen olan Neşe Kum da, 9. Köy’e yaptığı açıklamada, artan kömür fiyatları nedeniyle ilk defa tezek yakmak zorunda kaldığını anlattı. Kum, şöyle dedi;
“Türkiye’deki her şey gibi kömür fiyatları da çok yükseldi. Doğal gazın olmadığı bir ilçede oturuyorum. Yaşadığım apartman kömür ile ısınıyor. Kat başına en az 3 ton kömür alınması gerekiyor. İlave kömür alabiliriz diye düşünerek bir kısmını almadık. O zaman kömürün tonunu 4 bin liraya almıştık. Kış ayında ek kömür alacağımız zaman iki kat ücret ödedik neredeyse. Kışın kömür fiyatı 9 bini geçti. Hatta ihtiyacımız olan kömürü alamadık, bir miktar tezek almak zorunda kaldık. Hayatımda ilk defa tezek yakmak zorunda kaldım.”

Tezek bulmak da zor

Hayat pahalılığı ve kömüre gelen zamlardan sonra Iğdır’da ısınmak için tezek yakmak isteyenlerin sayısının da arttığını vurguluyan Kum, “Geçtiğimiz gün yoksul olduğu için çocuğunu okuldan almak isteyen bir ailenin evini ziyaret ettim. Aile benden ‘çocuklarımız okusun ama evde yakacak bir şeyim yok, bari tezek bulun bize’ diye yardım istedi. ‘Tezek de bulunmaz değil ya’ diyerek tezek satan çiftlikleri tek tek dolaştım. Ancak durumu biraz araştırınca gerçek tablo ortaya çıktı. Batıda kimsenin yüzüne bakmadığı tezeğe burada insanlar muhtaç durumda. Nerdeyse tek bir hayvan çiftliğinde tezek kalmamış. Mecburen Kars’tan getirmek zorunda kaldık” dedi. 

“Hayvanın sütü pul, pisliği altın oldu…”

Ağrı’da her gün yaşadığı köyden kent merkezine traktörle tezek getirip sattığını söyleyen Mevlüt Kok ise, tezek satışının geçen yıla göre arttığını ifade etti. 
Ağrı’nın Tutak ilçesinde hayvancılık yapan Kok, insanların kömür almaya gücünün yetmediğini belirterek “tezeğe muhtaç kalınacağını bilseydik vaktiyle daha çok yapar, bahardan hazırlardık. Şu an hayvandan değil tezek satışından para kazanıyoruz. Hayvanın sütü pul, pisliği altın oldu. Mesela şu an bölgede traktör römorkları ile satışı yapılan 1-2 ton aralığındaki tezeğin fiyatı, 2 bin ila 3 bin lira arasında değişiyor” diye konuştu.

Ağrı şehir merkezine köylerden getirilen tezekler römorkta satılıyor – Fotoğraf: Mevlüt Kok​

Artan talepten dolayı tezek fiyatının katlandığını da söyleyen Kok, şöyle dedi; 
“Geçen yıl daha az tezek satabiliyorduk. Ama bu yıl vatandaşların talebine yetişemiyoruz. Her gün onlarca römork tezek satılıyor. Biz de köylerden getirdiğimiz tezeklerin tamamını satıyoruz. Önümüzdeki günlerde satışların daha da artacağını düşünüyoruz. Ancak yoğun taleplerden dolayı fiyatlar katlanarak artıyor. Haliyle yoksul tezek bile alamaz oldu.”

HABER : Haber: Vedat Örüç