Tartışmaların odağında bir hazırlık: Deprem müzesi

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin müzesi açılıyor. Depremden etkilenen illerden biri olan Gaziantep’te Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’de benzeri sadece Sakarya’da olan “deprem müzesi” açma hazırlığı yapıyor. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi
Koruma Uygulama ve Denetim Bürosu Dairesi Başkanı Serdar Murat Gürsel, açmayı planladıkları hakkında 9.Köy’e açıklamalarda bulundu.

Müze fikrinin “depremden nasıl ders alabiliriz?” sorusuyla ortaya çıktığını açıklayan Gürsel, “Deprem maalesef yaşamımızın bir parçası ve her zaman yaşanabilecek bir olay. Onunla birlikte yaşamayı öğrenmemiz, öğrenmediysek de aynı senaryoları yaşamamak adına neler yapılabilir diye düşünürken “Deprem Müzesi” fikri ortaya çıktı. Her ne kadar müze olarak adlandırılsa da aslında yapmak istediğimiz şey araştırma ve eğitim merkezi oluşturmak” dedi.

Müze açıldıktan sonra deprem hakkında bilgilendirmek ve eğitmek amacıyla ilkokuldan liseye kadar her yaştan öğrenciyi belirli programlar dahilinde müzeye getireceklerini açıklayan Gürsel, müzenin ayrıca araştırmacılar ve akademisyenler için de kütüphane
niteliğinde olacağını söyledi.

Müzenin içerisinde simülasyon alanının da olacağını belirten Gürsel, “Biz 7.8 büyüklüğünde bir deprem yaşadık. Bu müzenin içerisinde 7 veya 8’lik depremi yaşayabileceğiniz bir simülasyon alanı olacak. Buradaki temel düşünce böylesi bir şiddetle karşı karşıya kalındığında nasıl korunmamız gerektiğini tecrübe etmek olacak” dedi.

Müze için kullanılacak alanın bozulmaması için dışarıdan kimsenin alınmadığını söyleyen Gürsel, müzenin Nurdağı ilçesine yapılacağını söyledi. Gürsel ayrıca neden Nurdağı’nı seçtiklerini şu sözlerle açıkladı:
“Müze alanını seçerken görsel anlamda güçlü ama kayıp anlamında en az kaybın olduğu alanı seçtik. Bunun en büyük nedeni ise kayıpları büyük olan ailelerin orayı aynı şekilde görmeye devam etmesini istemediğimizdendi. Dolayısıyla çok büyük acıların yaşanmadığı bir lokasyonu bulduk. Alan; depremi en yoğun yaşayan ilçenin, deprem sonrasındaki haline dokunmadan bırakacağımız bir alan. Müzenin en büyük envanteri alanın kendisi olacak, ama içinde müzecilik teknolojisinin bizi getirdiklerini de kullanacağız.”

Deprem konseptinde müzeler içerisinde son teknolojiye sahip ülkenin Japonya olduğunu belirten Gürsel, oradaki müzeleri gözlemlemek adına teknik bir gezi düzenleyeceklerini açıkladı. Gürsel, “1995 ve 2010 da yapılmış iki müze var. Her yapan kendi yılına göre bir şeyler eklemiş. Eğer biz 2023 yılında en güncel müzeyi yapıyorsak, yapılanların üstüne çıkmamız gerekiyor. Dolayısıyla çok ciddi araştırma ve inceleme yapmamız gerektiğinin farkındayız” dedi.

Bölgenin hala toparlanma aşamasında olduğunu bildiren Gürsel, müze için acele etmediklerini söyledi. Gürsel, “Biz bu müzeyi 1 ay içinde yapabiliriz ama enkaz çalışmalarının devam ettiği, hala cansız bedenlere ulaşıldığı bir süreçte bunu yapmak istemedik. Toparlanma çalışmaları belirli bir aşamaya geldiğinde projemize başlayacağız. Bizler de bu süreçte gerekli araştırmaları yapıyoruz. Tahminimce 6 ay içerisinde projeye başlar ve 6 ay sonra da inşasını bitiririz” dedi.

Halk ise, deprem müzesinin, depremzedelere acılarını hergün yeniden yaşatacağından endişeli. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından açılması planlanan müze hakkında görüşlerini 9.Köy’e açıklayan Cihat Öztürk ve Merve T., deprem müzesi fikrinin depremzedelere iyi hissettirmeyeceğini vurguladı.

Deprem Müzesi hakkında düşüncelerini 9.Köy’e açıklayan Gaziantepli Cihat Öztürk, kayıpların büyük olduğu depremle ilgili müze yapılmasının iyi bir fikir olmadığını savundu. Öztürk, “Depremzedelere depremin psikolojisini hatırlatmak, yaşatmak ve buna dair
çağrışımlar uyandırmanın insanların ruh sağlıklarına iyi geleceğini düşünmüyorum. Daha depremin yaralarını sarmadan müze haline getirmenin kime ne faydası olacak? Depremzedelere depremi hatırlatacak bir şeylerin olması bana iyi bir fikir gibi gelmiyor. Dünyada neresi yapmıştır bilmiyorum ama Gaziantep’te her şeyin müzesini oluşturma fikri bence artık çığırından çıktı” dedi.

Yaşanan depremden etkilenen Merve T. ise 9.Köy’e yaptığı açıklamada müze açma fikrini “düşüncesizlik” olarak nitelendirdi. Merve, “Ben bir depremzedeyim. Depremden sonra çığlıklarını duyarak ölümünü beklediğimiz arkadaşlarımız oldu. Yakınlarını kaybedip, cenazesine ulaşamayan insanlar mekanları anıt olarak kullanıyor. Bayramlarda, özel günlerde gidip çiçek bırakıyorlar. Böylesi bir ortamda müze açma fikri düşüncesiz bir durum gibi geliyor. Bunu eser olarak sunmak, popüler bir ürün haline getirmek gibi geliyor. Böyle bir müzeye ben gitmem. Gazianteplilerin de gideceğini düşünmüyorum” dedi.

Deprem bölgesinde çalışan ve güvenlik nedeniyle adını açıklamak istemeyen psikolog da danışanların kabul etme süreçleri olduğunu ve depremzedelerin böylesi bir müzeye hazır olmadıklarını belirtti. Psikolog, “Depremzedeler böylesi bir müzeye şu aşamada hazır değiller. Kendi adıma ben de hazır değilim; böyle bir müzeye gidemem. Sonuçları hala süren bir doğal afetten bahsediyoruz. İnsanlar hala tek katlı evlerine giremiyor, bahçelerine kurdukları çadırlarda yaşıyorlar. Kendi evine giremeyen insanlar böylesi bir müzeye girebilir  mi? Bilemiyorum ve bir psikolog olarak çok olumlu bakmıyorum. Sonuçta deprem simülasyonun da olacağı bir müze insanların panik ataklarını ve travmalarını tetikleyebilir” dedi.

Proje aşamasında olan Deprem Müzesi’nin müze alanı için 10 bin metrekare, otopark, kafe gibi “ihtiyaç alanları” için de 40 bin metrekare olmak üzere toplamda 50 bin metrekarelik alana yapılması planlanıyor.