ANKARA – Dövizdeki artış, genç pilotları ödedikçe artan bir borç batağına sürükledi. Türk Hava Yolları (THY) uçuş akademisinde 140 bin euro olan pilotaj eğitim ücreti, kurun artmasıyla 2 milyon lirayı aştı. Eğitim ücretini kura sabitlemeyen THY akademisi, toplu ödemeyi de kabul etmedi. Taksitler halinde maaşlardan kesilen eğitim ücreti genç pilotlar için büyük sorun haline geldi.
9. Köy’e konuşan Hava-Sen Genel Başkanı Seçkin Koçak, pilotların borçlarının ödedikçe azalmadığını, kurla birlikte arttığını söyledi. Pilotaj Bölümü Öğretim Üyesi Vasıf Yüceliş de uçuş okullarında düzenlemeler yapılmasını önerdi.
Hava-Sen Genel Başkanı Seçkin Koçak, THY uçuş akademisinde pilotaj eğitim ücretinin euro olarak tahsil edildiğini ve kurun sabitlenmediğini belirtti. Eğitim ücretinin 140 bin euro olduğunu hatırlatan Koçak şunları söyledi: “Üniversitelerdeki ücret 60 bin ila 100 bin Euro arasında değişiyor. Ancak THY iş garantisi de veriyor. Bu sebeple de ücreti yüksek tutuyor. Göreve yeni başlayan bir pilotun maaşı 20-25 bin lira aralığında. Pilotlar Türk lirasıyla maaş alıyor ancak euro ile eğitim masrafını ödüyor. Euro düşükken bir sıkıntı yoktu, bir şekilde ödeniyordu, maaştan kesiliyordu. Ancak artık bu karşılanabilir olmaktan çıktı.”
Hava-Sen Genel Başkanı Seçkin Koçak
Dövizdeki bu artışın pilotluk eğitimi almak isteyen öğrencilere engel olacağını ifade eden Koçak, “Bir tarla satayım, ev satayım, eğitim masraflarını karşılayayım diyebileceğiniz bir rakamın şu anda çok üstüne çıktı. Dolayısıyla önümüzdeki yıllarda pilotluk bölümüne çok talep olacağını zannetmiyorum” dedi. Hava-Sen Başkanı, artık Türkiye’de 60 bin Euro altında eğitim ücreti olmadığını da belirterek bu konuda kanuni bir boşluk bulunuduğunu ancak düzenleme olmadığını anlattı. Mahkemeler ve hâkimler bu konuda karar vermedikleri için emsal bir yargı kararı çıkmadığını da sözlerine ekledi.
Türkiye’nin ulusal havayolu şirketi THY’nin pilotaj eğitim sözleşmelerini döviz üzerinden yapıyor olmasını hukuki açıdan değerlendiren Avukat Hakan Tokay, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de havacılık sektörünün muaf tutulduğunu hatırlattı. Havacılık işletmelerinin yabancı para birimleri üzerinden sözleşme düzenleyebildiğini belirten Tokay, “Sözleşmedeki borç pilotların maaşlarından aylık olarak kesilirken o ayın en yüksek kur değeri üzerinden kesinti yapılıyor” dedi. Pandemi döneminde pilot maaşları yüzde 50 kesintiye uğrayınca THY borç kesintilerini de yüzde 50 azalttı yani aylık bin euro kesinti yapılırken 500 euro kesildi. Tokay, bunun iyi niyet göstergesi gibi görünebileceğini ama THY’nin borcu uzatmak için bu uygulamayı yaptığını söyledi.
Yargıtay’ın, pilotaj sözleşmelerini “iş sözleşmesi haricinde düzenlenmiş bir eğitim sözleşmesi” olarak değerlendirdiğini söyleyen Tokay, “Eğer bu bir eğitim sözleşmesiyse yabancı para usulüne tabidir, yani denetiminin yapılması gerekiyor” dedi. Tokay, şayet eğitim sözleşmesi değilse Borçlar Kanunu’nun 138. Maddesine göre, taraflarca öngörülemeyen olağanüstü bir durumun borçudan kaynaklanmayan bir nedenle ortaya çıkması halinde sözleşmenin yeniden uyarlanması hakkı doğduğunu vurguladı. Ancak işten çıkarılma endişesi nedeniyle pilotların yargıya başvurmadığını sözlerine ekledi.
Vasıf Yüceliş ve pilotaj öğrencileri
Antalya Bilim Üniversitesi Pilotaj Bölümü Öğretim Üyesi Vasıf Yüceliş, öğrenciden alınan eğitim ücretinin döviz arttığı için kura sabitlenmesinin pek mümkün olmadığını ifade etti. Eğitim boyunca 245 saat uçacak olan bir öğrencinin okula yaptığı masraf ile ilgili Yüceliş, “Öğrencinin her bir uçuşunda yanında bir öğretmen olacak. Uçak yakıt yakacak ve aldığı yakıt dolarla. Uçak arıza yapacak ki mutlaka yapıyor, parçalar yurtdışından alınacak o da dövizle alınıyor. Dolayısıyla dövizin bu artışı kesinlikle giderleri artıracak. Çünkü bütün giderler dövizle” dedi.
Devletin bir an önce önlem alması gerektiğini söyleyen Yüceliş, uçuş okullarına vergi düzenlemelerinin yapılması gerektiğini savundu, “Yakıt ücretleri, yakıt vergilendirmesi ile ilgili radikal bir takım önlemler mutlaka alınmalı” dedi. Önlem alınmaması halinde Türk öğrencilerin yurtdışına gideceğini, Türk lirasının da yurtdışına kaçacağını söyleyen Yüceliş, “maalesef pilotluk mesleğinin geleceği tehlikeye giriyor” diye ekledi.
Esra Çeşmeci
Genç pilot Esra Çeşmeci özel bir kurumda iki yıldır pilotaj eğitiminde. Eğitim masrafları için yaklaşık 700 bin lira ödediğini anlatan Çeşmeci, artık piyasada Türk lirası ile ödeme alan kurum kalmadığını söyledi. THY gibi bazı özel kurumlarda eğitim masrafının maaştan kesildiğini söyleyen Çeşmeci, “Anlaşma 100 bin euroya yapıldıysa aylık maaştan biner euro olarak kesiliyor. Eskiden yedi-sekiz bin lira kesilirken şimdi 15 bin lira maaştan kesiliyor. Göreve yeni başlayan bir pilotun maaşının yarısından fazlası demek oluyor” dedi. Çeşmeci, pilotluk bölümüne ilgisi olanların bu yükün altına girmeyi göze almak zorunda kaldığını belirtti.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.