Mobbing: İşyerinde sessiz şiddete kimler maruz kalıyor, nasıl mücadele edebilir?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ece Altıkulaç

Günlük iş hayatının sıradan bir parçası gibi görünen sözlü imalar, dışlayıcı tavırlar, yok saymalar… Aslında hepsi iş yerinde mobbingin (psikolojik şiddet) yapı taşlarını oluşturuyor. Mobbing, çoğu zaman açık bir şiddet gibi görünmese de maruz kalan çalışanlar üzerinde uzun vadeli etkiler bırakıyor. Uzmanlara göre özellikle genç ve yeni mezun çalışanlar, bu baskının en görünmez hedefleri arasında. Kimi zaman bir bakışla, kimi zaman ise sistematik olarak yürütülen bu taciz biçimi, birçok çalışanın işten ayrılmasına ya da ciddi psikolojik destek almasına neden oluyor.

Elif Y. Özdemirci, 26 yaşında. Üniversiteden yeni mezun olduktan sonra ünlü bir e-ticaret şirketinin pazarlama departmanında ilk işine başladı. İşe alışma sürecinde her şey normal seyrinde ilerlerken zamanla zararsız görünen cümlelerle başlayan yorumlar, kısa sürede mesai sonrasında gönderilen aşağılayıcı maillere, toplantılarda yüksek sesle küçümsenmeye evrildi.

“Kendimi yetersiz hissettirdiler”

9.Köy’e yaşadıklarını anlatan Özdemirci, “Her şeyin benim eksikliğim olduğunu düşünmeye başladım, çünkü en başta çok ince ince yapıyorlardı” diyor. Kimi zaman dolaylı yollarla dışlandığını, ekiple iletişim kurmasının zorlaştırıldığını anlatıyor. Öğle yemeği davetlerinden bilinçli olarak uzak tutulduğunu, bir sunum sırasında yaptığı küçük bir hata sonrası haftalarca gözlerinin üzerinde olduğunu hissettiğini söylüyor:

“Bir gün, yöneticim bana özel bir görev verdi. Sonra da herkese ‘Bakın bakalım Elif bu işi bu kez nasıl mahvetecek’ dedi. O an bütün odağın üzerimde olduğunu, herkesin başarısız olmamı beklediğini hissettim.“

Yaşadığı duygusal yıpranmanın, fiziksel etkilerini de beraberinde getirdiğini anlatan Elif, geceleri uykusuzluk çekmeye başladığını ve sabahları işe gitmeden önce yoğun kaygı yaşadığını söylüyor. Yaklaşık dört ayın sonunda, artık sadece işi değil, kendini de sorgulamaya başladığını ifade ediyor: “Bir gün, öğle arasında lavaboda sessizce ağladım. O an ‘Bu kadarını hak etmiyorum’ dedim ve işten ayrılmaya karar verdim. Ertesi gün de bu kararımı insan kaynaklarına bildirdim. Hayatımda daha özgür hissettiğim bir gün olmamıştı.”

Yüksek performans beklentisi mobbing sebebi

Mobbing ile Mücadele Derneği Genel Sekreteri M. Kürşat Akdemir, iş yerlerinde artan mobbing ve mücadele yöntemine ilişkin 9. Köy’ün sorularını yanıtladı.

Mobbinge uğrayan çalışanların büyük bölümünün işini kaybetmemek için sessiz kaldığını belirten Akdemir, üst düzey yöneticilerin gücünü kullanarak astlarına mobbing uygulamasının oldukça yaygın olduğuna dikkat çekti. Akdemir, “Kamuda liyakatsiz yöneticilerin daha çok başarılı çalışanları hedef aldığını görüyoruz. Özel sektörde ise yüksek performans beklentisi ve yükselme hırsı mobbingin nedenleri arasında öne çıkıyor” dedi.

Derneklerine her yıl binden fazla başvuru geldiğini belirten Akdemir, Türkiye’de çalışanların yüzde 10-15’inin mobbinge maruz kaldığını tahmin ettiklerini ifade etti.

Mücadele için ne yapılmalı?

Akdemir, mobbingle mücadele için yapılması gerekenlere ilişkin ise şu önerilerde bulundu:

• Kişi önce bu yöntemi kullananlarla  konuşarak yaptıklarının mobbing olduğunu, bunun bir hak ihlali ve adli sonuçları olan bir suç olduğunu belirterek mobbinden vazgeçmelerini talep etmeli ve bir süre durumu gözlemlemeli.
• Mobbing devam ediyorsa mobbing yapan kişilerin üstündeki yöneticilerle ve İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) uzmanıyla durumu paylaşması gerekir.
• Sözlü görüşmelere rağmen mobbing devam ediyorsa üst mercilere dilekçe ile yazılı başvuru yapılıp sonuçları izlenmeli. Üst yöneticiler de mobbingin varlığını belirleme ve sorunu çözme konusunda adım atmıyorlarsa iş kanununa tabi çalışanlar, sendikalarından, işyerinin İSG birimlerinden, firmanın etik kurullarından destek talep edebilirler.

Bunlar da sonuç vermiyorsa Çalışma Genel Müdürlüğü ve ÇSGB Alo 170 hattından destek talep edilebilir. Ayrıca, ÇSGB Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına da başvurulabilir. Son olarak dava açmak bir yol olabilir.

Süreçte kanıt toplamanın önemine dikkat çeken Akdemir, “Mobbing iddialarını belgelemek çok önemli. Mağdurların e-postaları, mesajları ve tanık ifadelerini mutlaka saklamaları gerekiyor. Bu belgeler yargı sürecinde en önemli deliller oluyor” dedi. Dernek olarak mobbing vakalarında hukuki destek sağladıklarını belirten Akdemir, “Son bir yılda 200’den fazla çalışanın yargı yoluna başvurmasına yardımcı olduk. Mahkemelerin bu konuda giderek daha duyarlı hale geldiğini gözlemliyoruz” diye konuştu.