Engelli maaşında “hane geliri” engeli

4

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Serhat Yetüt

Türkiye’de 2024 yılı engelli ve ağır engelli evde bakım maaşı belli oldu. Ancak “hane gelir sistemi” nedeniyle engelli maaşı alamayan binlerce engelli bireyin kaderi değişmedi.

Engelli maaşında güncellenen rakamlara göre en düşük engelli maaşı 2 bin 797 TL 18 Kuruş olurken, en yüksek engelli maaşı 4 bin 196 TL 70 Kuruş, ağır engelli bakım maaşı da 7 bin 608 lira olarak belirlendi. Ancak Türkiye’de yaşayan tüm engelliler ve bakıcıları bu maaşlardan faydalanamıyor.

Engelli ve ağır engelli bakım maaşı, hanede yaşayanların sayısı, gelirleri ve asgari ücret oranı üzerinden hesaplanıyor.

Binlerce engelli birey ve ağır engelli bireylerin bakıcısı, söz konusu “hane gelir sisteminden” dolayı engelli maaşı alamıyor.

Konuyla ilgili 9. Köy’e konuşan Engelsiz Bileşenler Federasyonu Başkanı Abdülmecit Yılmaz, “Hane gelir sistemi engellileri yok sayan bir sistem, bu sistem yüzünden binlerce engelli birey maaşını alamıyor, engelli maaşları bireysel olarak hesaplanmalı” dedi.

“Maaşlar engelli toplumun beklentisini karşılamadı”

Güncellenen maaşların engelli toplumunun beklentilerini karşılamadığını ifade eden Yılmaz, “Açlık sınırının 15 bin liraya dayandığı günümüzde engellilere ödenecek maaşlar mağduriyet yaratıyor” dedi.

Engelli maaşlarının hane halkı gelirlerine göre hesaplanmasının doğru olmadığını da ifade eden Yılmaz, “Türkiye’de birçok ailede kişi başına düşen ortalama gelir, asgari ücretin üçte birini ve üçte ikisini geçiyor. Öğrenci bursu dahi engelli maaşı hesaplama kapsamına giriyor. Hane gelir sistemi engellileri yok sayan bir sistem, bu sistem yüzünden binlerce engelli birey maaşını alamıyor, engelli maaşları bireysel olarak hesaplanmalı. Bu konuya duyarlılık gösterilmesi gerekiyor” diye konuştu.

Abdülmecit Yılmaz

Yılmaz, talep ve önerilerini de şöyle sıraladı:

“Öncelikle engelli maaşları engelli bireyler üzerinden hesaplanmalı. Mevcut ödeme sistemi bir evdeki bütün bireylerinin gelirlerini hesaplıyor. Mesela engelli bir bireyin bekâr olan ağabeyi veya kardeşi farklı bir şehre taşınıp orada çalışsa dahi, devlet engelli maaşını hesaplarken o bireyleri de hane geliri kapsamında dâhil ediyor. Bundan dolayı birçok engelli birey maaş alamaz oluyor ve engelli bireylerde istihdama yönelik talepler artıyor. Binlerce işsiz engelli var, bu sayı git gide artıyor. Devlet daireleri ve özel işyerlerinde şu an boş olup doldurulamayan kadrolar doldurulmalı. Mağduriyetlerin giderilmesi için yeni düzenlemeler yapılmalı.”

“Devlet ailemizi değil, biz engellileri araştırsın…”

Hane geliri nedeniyle engelli maaşı alamayanlardan biri de Yüzde 100 bedensel engelli, SMA-2 hastası ve şu an Ankara’da Gazetecilik Anabilim dalında Yüksek Lisans öğrencisi olan Alper Okçuoğlu. Okçuoğlu, annesinin emekli maaşı ve kardeşinin çalışıyor olması nedeniyle engelli maaşı alamadığını, “ailesinin değil, kendisinin şahsi gelirinin hesaplanması gerektiğini” söyledi.

“Engelli maaşına başvurdum, ancak memurların bana söylediği ‘anneniz sigortalı olduğu için ve eve giren gelir, asgari ücretin üçte biri oranını geçtiği için size engelli maaşı veremeyiz’ oldu. Annem bakım parası alıyor. Hastaneye gidebilmek için o paradan ben her ay Genel Sağlık Sigortası’na ödeme yapıyorum. Benim de sosyalleşme hakkım var. Ben de dışarı çıkıp gezmek bir şeyler yemek sinemaya gitmek gibi haklarım var. Öğrenciyim; kitap almak yerine saatlerce internetten PDF aramak zorunda kalıyorum. Bir şey alırken saatlerce düşünmek zorunda kalıyorum. Birinden para istesem mi, istemesem mi kaygılarına düşüyorum. Devlet ailemizi değil, biz engellileri araştırsın, ‘acaba çalışıyor mu ya da çalışabilecek durumda mı?’ diye. Devlet engelli bireyleri bu yönüyle değerlendirmeli ve maaşları bu anlamda vermeli.”

Alper Okçuoğlu

Engelli maaşı nasıl hesaplanıyor? 

Engelli maaşı, bir ailede bulunan toplam gelirin kişi başına bölünmesi ve bunun asgari ücrete olan üçte oranına uyarlanmasıyla belirleniyor. Engelli bir bireyin maaş alabilmesi için aile içinde kişi başına düşen ortalama gelirin, asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden fazla olmaması gerekiyor. Evde ağır engelli bakım maaşı alabilmek için ise eve giren kişi başı gelirin asgari ücretin üçte ikisinin altında olması şart koşuluyor. Eğer eve giren tüm gelir asgari ücretin üçte birini geçmiyorsa, o aileye hem engelli hem de bakıcı maaşı bağlanabiliyor.  Ancak gelir asgari ücretin üçte ikisini geçiyorsa engelli parası kesilip, sadece bakıcı parası ödeniyor.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 2023 Ocak ayı Engelli İstatistik Bülteni Raporuna göre; Türkiye’de 2 milyon 511 bin 950 engelli birey yaşıyor. Engelli bireyler 2022 sayılı Muhtaçlık Kanunu yasalarına göre, evde ağır engelli bakıcıları da 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu yasalarına göre maaş alıyorlar.