Döviz kurundaki artışlar nedeniyle vatandaşlar eski bilgisayarlarını yenilemeyi tercih ediyor. Bu sayede hem tasarruf ediliyor,hem de elektronik atık miktarını azaltılıyor. Yenileme işleminin dolaylı olarak doğayı da koruduğunu kaydeden uzmanlar ise eski bilgisayarların onarımı ve yenilenmesi konusunda vatandaşların bilgilendirilmesi ve teşvik edilmesi gerektiğini savunuyor.
Döviz kurundaki dalgalanmalar ve yükselişler, Türkiye’deki birçok sektör gibi bilgisayar malzemelerinde de fiyat artışına yol açtı. Vatandaşlar ise çareyi yeni ürün almaktan ziyade, eldeki eski bilgisayarları yenilemekte buldu.
Ekonomik krizle birlikte, son dönemde işlerinin arttığını belirten bilgisayar bakım ve onarımı yapan teknik servis çalışanları, yeni bilgisayar almak yerine vatandaşın eskisini yenileme yönelmesinin elektronik atık miktarını azalttığını, bunun da dolaylı olarak doğayı koruduğunu ifade ettiler.
“Kurdaki artış hem bizi hem de vatandaşı etkiliyor”
Diyarbakır’da uzun yıllardır bilgisayar teknik destek konusunda hizmet veren Bilgisayar Teknisyeni Şahin Zeydin 9. Köy’e yaptığı açıklamada, vatandaşların genelde donanım ve yazılım yükseltme konusunda kendilerine müracaat ettiğini söyledi. Data kurtarma ve 2. el ürün alış-satışı da yaptıklarını belirten Zeydin, “Kurda yaşanan artış bizden çok vatandaşı etkiliyor. Çünkü bir yerde biz parçaları da ürünlerimizi de kur üzerinden alıp kur üzerinden satıyoruz. Vatandaşa elimizden geldiğince yardımda bulunuyoruz. Özellikle ana kartı gitmiş bilgisayarları alarak, onların diğer parçalarını değerlendiriyoruz. Sıfırdan bir parça alıp yüksek ücretler ödemeleri yerine geri dönüştürdüğümüz bilgisayarların parçalarını daha uygun fiyatlara kendilerine vererek onlara yardımcı olmaya çalışıyoruz” dedi.
Vatandaşlara eski bilgisayarını hızlandırmak için donanım yükseltilmesi önerisinde de bulunan Zeydin, “Bilgisayarın Ram ve SSD hard disklerinde yükseltmelere giderek, vatandaşı hem yeni bir bilgisayar almaktan kurtarıyoruz. Çünkü eski bilgisayarlara yapmış olduğumuz bu müdahaleler onu gayet hızlı ve kullanışlı bir hale getiriyor. Tabii bunu yaparken biz de müşteri de kazanmış oluyor” diye konuştu.
“Kapitalizme karşı bir savaş açmış durumdayım”
Bilgisayarlardaki geri dönüşümün önemine de dikkat çeken Zeydin, şöyle konuştu: “Şahsen ben kapitalizme karşı bir savaş açmış durumdayım. Bir vidayı bile çöpe atmıyorum. Bilgisayar konusunda da öyle. En eski bilgisayarlar bile ufak dokunuşlarla kullanılabilir hale getirilebiliyor. Birkaç parça değişimiyle o bilgisayar yeniden hayata dönüyor. Yeter ki vatandaşlarımız sürekli yenisine yönelmesin. Elindeki ürünleri çok kolay bir şekilde çöpe atmasın. Geri dönüşüme gerekli ilgiyi göstersin. Çöpe giden her parça milli servettir. Vatandaşlarımıza şu çağrıda bulunmak istiyorum. Sizlerden ricamız elindeki eski ürünleri hemen çöpe atmadan biraz düşünün. Onları çöpe atmaktansa onları yenileyip kullanılabilir hale getirecek insanları arasınlar. Bu insanları bulurlarsa hem kendileri kazanır hem de o işle uğraşan insanlar kazanır. Bu da ülke ekonomisine inanılmaz bir katkı sağlayacaktır.”
Bilgisayar parçalarının tamamının kur endeksli olduğunun altını çizen Zeydin, “Sıfır bilgisayar parça fiyatlarında minimum yüzde 100 artış var. Hatta bazılarında yüzde 200’leri dahi bulan artışlar oldu. Ancak ikinci el ürünlerde çok fazla bir değişim olmadı. Mesela geçen sene 4-5 bin TL’ye alınan bir bilgisayar şu anda 8-9 bin TL civarında. Geçen sene 8-9 bin lira olan bir oyun veya grafik bilgisayarı şu anda 40-50 bin liraya kadar çıkmış durumda. Yani geçen seneye kıyaslarsanız bir şu anda bu bilgisayarlar araba fiyatında. Bu nedenle kesinlikle vatandaşlara yenileme işlemini tavsiye ediyorum. Çünkü teknolojik atığın en aza indirilmesi bir yandan doğamıza da fayda sağlıyor. Bunun için herkesin çevresindeki insanları bu işleme teşvik etmesi gerektiğini düşünüyorum” diye konuştu.
Bilgisayarınızın ömrünü uzatabilirsiniz
Vatandaşları yanlış bilgisayar kullanımı konusunda da uyaran Şahin Zeydin, “Laptop konusunda en büyük kayıplar bataryalarda ve menteşelerde yaşanıyor. Bataryalar hücre ile çalışan ürünler. Yani lityum piller. Hücre ile çalıştıkları için sürekli şarj ve deşarj olması gerekiyor. Bunu yaparken genelde insanlarımız yanlışlar yapıyor. Mesela ürün fişi prize takılıyken kullanılıyor. Bu da bataryanın hücrelerini öldürüyor, yani ömrü kısalıyor. Maksimum 2-3 yıl gibi bir sürede tükeniyor. Ama bilgisayarın bataryası tükenince düzenli bir şekilde şarjı yapılırsa ömrü biraz daha uzun olacaktır. Mesela menteşe kırılması oluyor genelde laptoplarda. İnsanlar bilgisayarlarını açarken, dengesiz bir şekilde ekranı açıyor. Bu da menteşelerin zamanla zarar görmesine neden oluyor. Bunu yaparken daha dengeli açılırsa ve laptop çevresinde meşrubat kullanımına dikkat edilirse bilgisayarlarının ömrü mutlaka daha uzun olacaktır” şeklinde konuştu.
Dışa bağımlılık eleştirisi
Bilgisayar konusunda dışa bağımlılığı da eleştiren Zeydin, şöyle dedi: “Şu anda bilgisayar konusunda neredeyse tüm parçalarımız yurt dışından geliyor. Bu da tabii ki de kur üzerinde oluyor. Bilgisayarın çok basit parçaları dahi yurt dışından geliyor. Toplasanız 200 gram bile gelmeyen bir metal parça sırf yurt dışından geldiği için maliyeti bize 400-500 TL’ye mal oluyor. Oysaki bir çok bilgisayar parçasını biz de üretebiliriz. Özellikle metal aksamları örnek verecek olursak laptop menteşeleri rahatlıkla bir doğramacı veya metal işi ile uğraşan birinin yapabileceği şeyler. Ben menteşe kırılmalarını kendi imkanlarımla onarıyorum. Kırılmaları ben onarabiliyorsam, bir metalci bunu rahatlıkla üretebilir diye düşünüyorum. Yani bu tür şeylerde dışa bağımlı olmamak için yetkiler bu işlerle uğraşan insanları desteklemeli ve onlara imkanlar sağlamalıdır. Ekonomik anlamlarda önleri açılmalıdır. Bunun gibi sayabileceğim çok fazla kalem var. Kablosundan, bataryasına kadar bu işleri yapabilecek insanlarımız mutlaka vardır. Yeter ki onlara imkanlar sağlansın.“
Ramazan Duran
“Hem doğaya hem de bütçeme katkılı”
Eski bilgisayarı makul bir ücret karşılığı yenilenen vatandaşlar da oldukça memnun. 6 yıllık bilgisayarını yenilemek için teknik servise başvuran Ramazan Duran da 9. Köy’e yaptığı açıklamada, “Dövizdeki dalgalanmaların teknoloji sektörünü de etkilemesi ve fiyatların artması beni de yeni bir bilgisayar almaktan alıkoydu. Eski bilgisayarımın bazı problemleri olmasına rağmen, onarımı ve parça değişimi yeni bir bilgisayar almaktan daha uygun fiyatlıydı. Bu sayede hem bütçemi zorlamadan bilgisayarımı kullanmaya devam edebildim hem de elektronik atık miktarını azaltmış oldum. Bilgisayar teknik servisindeki ustalar da eski bilgisayarımın onarımını titizlikle yaparak uzun yıllar daha kullanabileceğim hale getirdiler. Bu sayede hem paramı hem de zamanımı tasarruf etmiş oldum. Eski bilgisayarların onarımının yeni bir bilgisayar almaktan daha mantıklı olduğunu düşünüyorum” dedi.
“Vatandaşlar yenileme işlemine teşvik edilmeli”
Eski bilgisayarların onarımı ve parça değişiminin yeni bir bilgisayar almaktan daha hızlı ve kolay bir işlem olduğunun da altını çizen Ramazan Duran, “Bu sayede bilgisayarımdan uzun süre uzak kalmadım. Döviz kurundaki dalgalanmaların ve artan fiyatların, elektronik atık miktarını da artırdığını düşünüyorum. Eski bilgisayarların onarımı ve yenilenmesi bu sorunun çözümünde önemli bir rol oynayabilir. Bu konuda vatandaşların bilgilendirilmesi ve teşvik edilmesi gerektiğine inanıyorum” diye konuştu.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.