Diyarbakır’ın çok dilli felsefe dergisi: Nous

 

4 öğrenci tarafından 2019 yılında okuma grubu olarak kurulan, okumalardaki felsefi öğeler ilgi çekici tartışma başlıkları haline gelince de felsefe topluluğuna evrilen Nous Felsefe Topluluğu, 5 yılını geri bıraktı. Yurt dışı ve yurt içinde farklı şehirlerden onlarca katılımcısı bulunan, birçok söyleşi ve sempozyum düzenleyen topluluk, 2023 yılının Temmuz ayında da Nous Felsefe Dergisi’ni de çıkarmaya başladı. Diyarbakır’ın ilk ve tek felsefe dergisi olan Nous, çok dilli bir dergi olmasıyla da dikkat çekiyor.

 

Nous Felsefe Topluluğu Kurucu üyelerinden Civan Demirtaş 9. Köy’e yaptığı açıklamada, topluluğun ortaya çıkışı konusunda şu bilgileri verdi:

 

“2019’da üniversitedeki sinema kulübüne katıldım. Orada her salı bir film izleyip, o film üzerine okumalar yapıyorduk. Okumalarımızda felsefi ögelerin fazlalığı dikkatimizi çekti ve 4 arkadaş bir okuma grubu kuralım dedik. Bir süre okuma grubu olarak devam ettikten sonra 2019’un Aralık ayında Nous Felsefe Topluluğu’nu kurduk.“

 

Demirtaş, topluluk için neden Nous adını seçtiklerini ise şu sözlerle anlattı:

 

“Nous, Aristoteles, Anaksagoras gibi ilkçağ ve Yunan filozoflarında tin, akıl, ruh anlamına gelen çok anlamlı bir kelime. Anaksagoras’da evrenin işleyişini düzenleyen en üst ilke olarak kabul edilir ki Platon’da da bu şekilde vurgulanır. Nous adını bu sebepten dolayı kullanalım dedik çünkü yaptığımız iş gerçekten akla, ruha, tine her şey sirayet eden bir uğraş. Bu şekilde haftada bir veya iki defa toplanıp belli metinler ya da gündeme dair olaylar üzerine tartışmaya başladık. 2022’de toplantılarımızı düzene sokmak istedik ve her perşembe belli bir saatte, belli bir yerde toplanıp önceden belirlediğimiz bir metni okuyup tartışmayı düşündük. İlk olarak ofisteki kafelerde toplandık daha sonra kültürel yapımızı daha iyi yansıttığı için Sur’a geçtik ve iki buçuk yıldır her perşembe günü Sur’da felsefe okumaları düzenliyoruz.“

Nous’un 3 yıl önce sadece üniversite öğrencilerine hitap eden bir topluluk iken bugün Diyarbakır’da çeşitli kesimlerden, farklı yaşlardan insanların katıldığı çok sesli bir topluluğa dönüştüğünü söyleyen Demirtaş, “2022 yılında Dicle Üniversitesi akademisyenlerinden Fatih Kök’ün aramıza katılmasıyla toplantılarımız daha verimli geçmeye başladı. Fatih Hoca, topluluğu çekip çevirdi, olası yanlışlarımızın önüne geçti. Bize çok destek oldu ve sonrasında topluluğumuz büyümeye başladı. 4 kişilik bir WhatsApp grubuyla başlayıp, 170 kişilik WhatsApp grubu ile tartışmalarımıza devam ediyoruz. Yurt dışından, şehir dışından ve şehirden topluluğumuza destekler artıyor. Duyup şaşıranlar, katılmak isteyenler var, bu şekilde devam ediyoruz” dedi.

 

Tartışma konuları belirlerken basitten karmaşığa belli bir süreci takip ettiklerini aktaran Demirtaş, topluluğa ilk kez katılanların zorluk yaşayabildiklerini söyledi. Demirtaş, “Gelmeden önce belirlediğimiz metni okuyanlar toplantılarımıza gelip pekala tartışmalara katılabilirler. Amacımız kendimizi geliştirmenin yanı sıra, halka felsefeyi sevdirerek onları da bu düşünce sisteminin içinde yer almaya teşvik etmek. Okumalarımızda minimum 10-15 kişi, maksimum ise 30-35 kişi toplanıyor. Her hafta yeni katılımcılar katıldığı gibi sürekli katılımcılarımız da var. Pandemi döneminde şehir dışından ve yurt dışında okumalar katılmak isteyen çok kişi oluyordu, o yüzden bir süre online okumalar da yaptık. ABD’den, İstanbul’dan, Ankara’dan ve çevre şehirlerden katılanlar oldu” diye konuştu.

Okuma ve tartışmalarda ortaya çıkan farklı düşünce ve perspektifleri yazılı bir doküman haline getirmek istediklerini ve böylece dergi çıkarma sürecine girdiklerini belirten Nous Felsefe Topluluğu Kurucu Üyesi Nurşen Kendal da, dergileşme sürecini şu sözlerle anlattı:

 

“Dergiyi çıkarma kararını 2023’ün başlarında aldık ve yazı toplamaya koyularak bayağı mesai kat ettik. Ama araya deprem girdi. Deprem nedeniyle ilk sayımızı 2023’ün Temmuz ayında çıkardık. İlk sayımızı ve bundan sonraki bütün sayılarımızı depremde hayatını kaybeden üyemiz Doktor Süleyman Alaş ve diğer canlarımıza atfettik. İlk sayımız bayağı talep gördü ve kısa sürede tükendi. İlk sayımız 150 adet basıldı, 2. sayıyı ise 250 adet bastık. Derginin basım ücretini biz kendi ceplerimizden karşıladık. Sonuçta Diyarbakır’ın ilk felsefe dergisi olacaktı. Basım süreci bayağı sancılı geçti fakat sonunda dergi elimize geçtiği zaman onun verdiği mutluluk tarif edilemez.”

Nous’un fanzin bir dergi olduğuna dikkat çeken Kendal, “Her sayıda 11- 12 yazı alıyoruz. İlk 2 sayıda herhangi bir tema belirlemedik, daha serbest çalışmayı tercih ettik. Ancak yazıların kendi içinde bir ayrımı var. Mesela 12 yazıdan 3 tanesi felsefe eğitimi görmüş kişilerin yazıları. 3 tanesi varoluşçuluk, 2 tanesi epistemoloji, 4 tanesi ise sosyoloji felsefesi üzerine” dedi.

 

Dergiye gönderilen yazıları kendi aralarında bölüştürüp, düzenleyip, en az iki farklı kişinin editörlüğünden geçtikten sonra baskıya verdiklerini de ifade eden Kendal, “Basım aşamasından dağıtım aşamasına kadar her şeyi kendi aramızda hallediyoruz. Yani tamamen el emeği, fanzin bir dergi. Fanzin olmak bize özgürlük alanı yaratıyor, o resmiyete binme ya da prosedürler felsefenin ruhuna aykırı çünkü felsefe, düşüncenin kısıtlanmadığı ortamlarda kendini geliştirebilen disiplin” diye konuştu.

 

İlk iki sayıda Türkçe, Kürtçe’nin Kurmançî ve Zaza lehçeleri ile, Fransızca yazılar yayınlandıklarını söyleyen Kendal, “3. sayımızda da İngilizce yazılar var. Amacımız Nous’u çok dilli, çok renkli bir dergi olarak ön plana çıkarmak” dedi.

“Felsefe bireysel bir uğraş değildir, çok yönlü bir düşünme sürecidir. Birey kolektif bir ortamda farklı fikirler eşliğinde düşündükçe hem kendi gelişimi hem de toplumsal gelişim için bir basamak oluşturur. Felsefesiz kaldıkça demokrasi dediğimiz olgu çözülmeye başlar. Felsefesiz kaldıkça canlı damarlarımızı yitiririz, çünkü düşüncesiz kaldıkça özgürlük alanlarımız kısıtlanır. Sağlıklı düşünebilmemiz için, özgürlükçü eşitli bir ortamda yaşayabilmek için felsefe olmazsa olmaz. Bu bağlamda bizimle okuma yapmak isteyen, kendini ve toplumun her zerresini geliştirmek isteyen insanları topluluğumuza katılmaya davet ediyoruz. Bunun dışında dergimize yazmak isteyenler Instagram ve Twitter adreslerimiz (@nousfelsefe) üzerinden bize ulaşıp, yazılarını da ulaştırabilirler. Her türlü felsefik yazıya açığız. Ayrıca Nous Felsefe Dergisi’ni Hewş Kafe, Zerzewan Konağı ve sosyal medya hesaplarımız üzerinden bize ulaşarak temin edebilirsiniz.“