“9. Yargı Paketi kadınların soyadı hakkını yok sayıyor”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Evrim Deniz / Kapak Fotoğrafı: DepoPhotos

İktidarın yargıyla ilgili yasal düzenleme hazırlığı Türkiye’nin her yerinde kadınları tepkisini çekti.

Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesine göre bir kadın evlendiğinde kocasının soyadını almak zorundaydı ancak isterse kendi soyadını da kocasının soyadı önünde kullanma hakkına sahipti.

Anayasa Mahkemesi, geçen yıl Resmî Gazete’de yayımlanan kararı ile kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almasının zorunlu olmadığına şu cümlelerle hükmetmişti: “Ailenin ortak bir soyadına sahip olmasını mümkün kılan tek seçenek olmadığı, aile bağlarının korunup güçlendirilmesi amacının kuralla öngörülen farklı muamelenin makul nedeni olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı tespitlerinde bulunarak evlenmeden önceki soyadının evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşarak 4721 sayılı Kanun’un 187. maddesinin birinci cümlesinin iptaline karar verilmiştir.“

Senelerdir soyadı hakkı için mücadele eden kadınlar bu emsal karar ile anayasada düzenleme bekliyordu. Fakat 9. Yargı Paketi tasarısıyla kadınların soyadı hakkı bir kez daha geri plana atılıyor.

Dayanışmanın Kadın Hali Derneği Başkanı Avukat Aslı Pasinli yasa tasarısını 9. Köy’e değerlendirdi.

Avukat Aslı Pasinli

“Soyadı meselesi kimlik meselesidir”

9. Yargı Paketi’nin bu emsal kararı yok saydığına değinen Pasinli şöyle devam etti:

“Pakette soyadıyla ilgili bir madde görüyoruz. Bu madde hem alınan emsal kararı hem de kadınların 30 yıldır verdiği mücadeleyi yok sayıyor. Aslında burada ihlal edilen şeylerden bir tanesi nasıl ki isim soyisim insanın kimliği ise kadınların soyadını kullanma hakkı da kimliğinin bir parçası ve kişiye sıkı sıkı bağlı haklar dediğimiz haklardan bir tanesi. Bunun kadınlar ve erkekler arasında ayrı muameleye tabi tutulması da ayrımcılık yasasını oluşturuyor. Yani ayrımcılığa maruz bırakıyor. Çağımız, kadınların kendi soyadını kullanma hakkının ne kadar ihtiyaç olduğunu gösteren bir sürü örneklerle dolu. Kadınlar artık istihdamda daha fazla yer alıyorlar. Ad soyad insanlar için bir marka niteliğinde ve bir hafızayı temsil ediyor.“

“Tasarı taslağı ‘ailenin reisi erkektir’ mesajı veriyor”

Türkiye’de kadınların medeni halleriyle hayatlarının da değiştiğine değinen Pasinli, bu düzenlemelerin erkeklerin hayatına hiçbir değişiklik getirmediğini, hatta kadınları tekrar erkeklerin tahakkümü altına soktuğunu vurguladı:

“Medeni halleri değişen erkeklerin hayatlarında hiçbir şey değişmezken kadınların bir tek evlilik haliyle değil, boşanma ile de hayatları değişiyor. Boşanma ile kadınları bir sürü bürokratik iş bekliyor. Pasaportların, kartlarının, kimliklerin, sertifikaların hepsinin değişmesi anlamına geliyor. Bu da aslında kadınlar için bir imaj sıfırlaması gibi bir şey oluyor. Şöyle de düşünebiliriz. Yani bütün ömrüm boyunca ismimi Aslı olarak sürdürdüm. Evlendikten sonra bana bir anda Asya demeye başladılar. Bu buna benziyor yani bunu anlayamayanlara da çok şaşırıyorum açıkçası. Tabi burada yargı paketi ile tekrarlanan, pekiştirilen aslında ‘ailenin reisi erkektir’ mesajı. Yani tekrar tekrar diyor ki bir kadın evleniyorsa bir erkeğin tahakkümü altına giriyor. Ve tahakküm altında aile reisliği pekiştirmesi olarak da soyadı mevzusunu öne sürüyor.“

90’lara geri dönüş mü?

Soyadı mücadelesinin halen veriliyor olmasını gerileme olarak tanımlayan Pasinli, kadın ve erkeğin farklı cezalar aldığı 90’lı yılları hatırlatarak, “90’larda Türkiye’de zina suçu vardı ve bu suçun yaptırımında kadınlar ve erkeklere farklı cezalar uygulanıyordu” dedi. Bu düzenlemenin kadınların haklarını geri götürdüğünü ileri süren Pasinli şöyle devam etti:

“Kadınların çalışabilmesi erkeğin iznine tabiydi. Ailenin reisinin medeni kanunda erkek olduğu açık bir şekilde ifade ediliyordu. Soyadı meselesi ile ilgili de ‘ailenin reisi erkektir dolayısıyla bir evlilik yapılıyorsa erkeğin soyuna geçiş vardır’ mesajı bizi tekrar 90’lardaki diğer kanun maddelerinin hortlayacağına dair bir endişeye itiyor. Dolayısıyla bu mevzunun soyadı meselesinin ötesinde bir sürü dalgası var ve bunlar bizim hayatımızı etkileyecek.”

Avukat Pasinli, 9. Yargı Paketi’nin kapalı kapılar ardından yapılmasını ve kadın çalışmaları yapan kişilerin, kurumların fikirleri alınmadan tasarlanmasını tehlikeli bulduklarını söyledi:

“Gelişmiş ülkelerde bu tarz yasal değişiklikler yapılırken alanda çalışan kişilerin kurumların özgün bilgi birikim ve deneyimlerinden faydalanılır. Türkiye’de bu tam tersine işliyor. Bu yüzden bu tasarının kamuoyu tepkisini yoklamak amacı taşıdığını düşünüyorum.“

Bayramdan sonra meclise sunulacağı tahmin edilen paket için kamuoyu tepkisinin önemine değinen Dayanışmanın Kadın Hali Derneği Başkanı Aslı Pasinli, “Bu tasarı hayvanların, kadınların, toplum yararına çalışanların yaşamını, demokratik haklarını tehlikeye atıyorken sessiz kalmamalıyız” sözleriyle de birlikte mücadele çağrısı yaptı.