Şanlıurfa’nın rengi kırmızı: Ateşi güneş, biberi salça

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Melek Çelik

Şanlıurfa’da yaz mevsiminin en belirgin manzaralarından biri, güneşte serili kırmızı biberler. Ağustos ve Eylül aylarında başlayan bu emek yoğun süreçte kadınlar, tarladan gelen biberleri temizleyip makineden geçiriyor, ardından güneşe sererek salça ve pul biber yapıyor. Kavurucu sıcaklara rağmen sabahın erken saatlerinden akşamın serinliğine kadar süren çalışma hem sofralara tat hem de aile bütçesine katkı sağlıyor.

“Çocukluğumuzdan beri böyle öğrendik”

Köyde yaşayan Emine Bayır, hem emeğin temposunu hem de yapım aşamalarını anlattı. Sabah ve akşam serinliğinde çalıştıklarını söyleyen Bayır, şöyle konuştu:

“Günün mesaisi sabahın ilk ışıklarıyla başlıyor. Sabah 5’te biberin başına geçip güneş tepemize çıkıncaya kadar çatışıp saat yaklaşık 9 buçuk 10 gibi bırakıyoruz. Akşam serinliğinde 8-9 gibi yeniden başlıyoruz. İlk adım biberin başındaki botçik adı verilen kısmın koparılması. Ardından biberler makinelerden geçirilerek parçalanıyor. Sonra güneşe seriyoruz, koyulaşana kadar bekliyoruz. Böylece pul biber oluyor.”

Salçayı da “Eğer biberler çok bekletilmeden makinelerden geçirilirse bu kez Urfa reçeli diye bilinen biber salçası ortaya çıkıyor” diye özetleyen Bayır, sözlerini şöyle sürdürdü: “Çocukluğumuzdan beri bu işi böyle öğrendik, böyle devam ediyoruz. Urfa’nın her köşesinde yazın bu manzara olur; yollar, damlar, bahçeler kıpkırmızı biberle dolar.“

“Havaların sıcaklığı bizi mahvediyor”

Biberin acısı kadar işin de zahmetli olduğunu söyleyen Hatice Uysal da eldiven takmalarına rağmen ellerinin yandığını anlattı: “Ellerimiz yanmasın diye eldiven kullanıyoruz. Ama yine de binbir zorluğu var. Biber kokusu içimize işliyor, ellerimiz yanıyor gün sonunda. Urfa’nın sıcağı zaten kavuruyor, üzerine biberin acısı eklenince daha da ağır oluyor. Ama bu da bizim kültürümüz. Çiğköftemizden yemeklerimize kadar her şey bu biberden geçiyor.”

 Çocukların harçlığı için

Kadınların çoğu bu emeği ev ekonomisine katkı için sürdürüyor. Ayşe Çetin, okul masrafları için çalıştığını belirterek, “Yorucu ama okullar açılacak, çocukların harçlığı için geliyorum. Günde 10 torba biber temizliyorum. Torbası 20 TL’den kazanıyorum” dedi. Ve sözlerine şöyle devam etti:

“Her yıl tekrarlarız, biber bizim olmazsa olmazımızdır. Çiğköftenin, isotun, lahmacunun lezzetini veren bu kırmızı biber, Urfa mutfağının kalbidir. Emeğimiz boşa gitmiyor çünkü sofralarımıza da ruh katıyor. Sıcakta zor oluyor ama biz bu geleneği sürdürmekten gurur duyuyoruz”

Biber ve salça fiyatları 

Çoğu kadın olan çalışanlar biberin torbası 20 liradan temizliyor. Bir kişi günde 20-25 torba biber ayıklasa günlük kazancı 700-800 TL arasında değişebiliyor. Biberin, biber salçasının ve pul biberin yetiştirilip üretildiği yerdeki kilogram fiyat aralıkları ise kalitesine göre şöyle:

Tarladan gelen biber  : 13 TL – 18 TL

Urfa pul biberi : 200 TL – 300 TL

Biber salçası :  150 TL – 250 TL