Etilenle olgunlaşan meyveler: Zorunlu yöntem mi, gıda güvenliği için risk mi?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Özgecan Siyez

Türkiye’de özellikle kış aylarında ve mevsim dışı satışlarda meyvelerin taze kalmasını sağlamak için uygulanan etilen gazıyla olgunlaştırma, üretim ve lojistik eksiklikleri nedeniyle artık zorunlu hale geldi. İzmir Halciler Derneği Başkanı Orhan Doğan, “Etilen uygulaması olmadan meyveler tüketiciye sağlıklı şekilde ulaşamaz” derken, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Fatih Şen, doğru kullanıldığında etilenin insan sağlığı için zararsız olduğunu belirtti.

İzmir Halciler Derneği Başkanı Orhan Doğan, özellikle mandalina, portakal, cennet hurması ve armut gibi meyvelerde etilen gazı ile olgunlaştırma işleminin artık zorunluluk haline geldiğini söylüyor. Doğan’a göre, bu uygulama hem mevsim dışı ürün arzını mümkün kılıyor hem de taze ürünlerin erken tüketiciye ulaşmasını sağlıyor: “Kışın veya mevsimi dışında satılan meyveler aynı gün içindetüketiciye ulaşmak zorunda, aksi takdirde özelliğini kaybediyor. Dayanma süresi bazı ürünlerde iki günü bile bulmuyor. Etilen uygulaması olmadan bu mümkün değil.”

Doğan, sistemin üretim planlamasındaki eksiklikler nedeniyle Türkiye’de verimsiz işletildiğini vurguluyor. Soğuk hava depolarının belediye kontrolünde olması gerektiğini belirten Doğan, altyapı eksikliğinin lojistik maliyetleri artırdığını, bunu önlemek için hal içinde soğuk hava deposu kurulması gerektiğini vurguluyor.

“Yanlış doz kaliteyi düşürür”

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fatih Şen, suni olgunlaştırmanın hem Türkiye’de hem de dünyada zorunlu bir işlem olduğunu belirtti. Şen, “Hasat edilen ürünlerin çoğu tüketime hazır değildir. Etilen gazı, meyvenin doğal olgunlaşma sürecini hızlandırır, tat ve aroma dengesini sağlar” dedi.

Olgunlaştırma işleminin genellikle 15–20°C sıcaklık ve yüzde 85–90 nem oranı koşullarında, özel odalarda yapıldığını belirten Şen, sürecin 1-6 gün arasında tamamlandığını söyledi. Etilen gazının doğal bir olgunlaştırıcı olduğuna dikkat çeken Şen, “karpit” (asetilen gazı üretimi için kullanılan kimyasal) kullanımının Türkiye’de yasaklandığını vurguladı.

Şen’e göre, iklim değişikliği, uzun hasat aralıkları ve lojistik zorluklarnedeniyle suni olgunlaştırma artık bir tercihten çok zorunluluk. Şen’e göre, bu yöntem olmadan muz, armut veya avokado gibi ürünlerin pazarlanması mümkün değil: “Dünyada da aynı yöntem uygulanıyor. Hatta Avrupa Birliği ülkelerinde organik ürünlerde dahi etilenle olgunlaştırma yapılabiliyor.”

Tüketici anlayabilir mi?

Tüketicilerin suni olgunlaştırılmış meyve ile doğal olgunlaşmış meyveyi ayırt etmesinin mümkün olmadığını belirten Şen, “Etilenle olgunlaşan ürünün tat, koku, renk gibi duyusal özelliklerinde olumsuzluk görülmez. Ancak karpit gibi yasaklı maddeler kullanılırsa, meyvede keskin bir koku oluşur” dedi.

Türkiye’de yasal olarak yalnızca etilen ve karbondioksit gazı kullanımına izin veriliyor. Ancak altyapı, planlama ve denetim eksiklikleri, uygulamanın verimli ve güvenli biçimde yapılmasını engelliyor. Hem üretici hem de bilim insanları aynı noktada birleşiyor: “Sistem doğru uygulanırsa meyve daha güvenli, taze ve ekonomik olur; denetimsizlik ise hem kaliteyi hem sağlığı riske atar“