Yapay zeka; yararlı mı, zararlı mı?

Yapay zeka alanındaki gelişmeler, bu teknolojinin insanlığa yararlı mı, yoksa zararlı mı olacağı tartışmasını da alevlendirdi. 9. Köy’e konuşan yazar ve çevirmen Diyar Saraçoğlu, yapay zekanın olası tehlikelerini anlattı. Yapay zekanın pek çok zararından bahsedilebileceğini söyleyen Saraçoğlu, insanların aklına ilk olarak yapay zekanın işlerini ellerinden alacağı olduğunu söyledi. Saraçoğlu şöyle konuştu;

“Yapay zekânın etkileri söz konusu olduğunda en önde giden tartışmalardan biri işsizlik. Hatta yapay zekâdan ziyade ‘robotlar sizi işsiz bırakacak’ korkusu birkaç ayda bir ortalığı kaplıyor. Burada yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesinin pek çok alanda değişim yaratmayacağını demek istemiyorum, ama işsizlik gibi önemli ve çok boyutlu meseleleri gelişen teknolojiler üzerinden algılamak oldukça yanlış olur. Belirli alanlarda yapay zekâ teknolojilerinin devreye girmesiyle vasıflı/vasıfsız emek rollerinin değişebileceğini öngörebiliriz. Hatta bu kısmen gerçekleşiyor, ama öte yandan pek çok yeni iş kolu da ortaya çıkıyor. Üstelik tüm bu dönüşümler tüm dünyada eşit de olmuyor.”

İşşizlik tartışmaları dışında yapay zekanın kullanıldığı karar destek sistemleri (KDS) gibi yazılımların pek çok soruna gebe olduğunu da vurgulayan Saraçoğlu sözlerine şöyle devam etti:

“En klasik örneği verelim; işe alımlarda mevcut çalışan profilini inceleyip yeni bir kişinin işe alınıp alınmayacağına karar verecek bir yazılım, mevcut tüm ayrımcılık biçimlerini yeniden üretme riski taşıyacaktır. Benzer bir sorun tam otonom araçlarla ilgili de karşımıza çıkacak muhtemelen. Diyelim ki yola aniden bir yaşlı ve bir genç çıktıysa ve otonom aracın çarpmadan yoluna devam etme ihtimali yoksa, araç genç olana çarpmak yerine yaşlı olana çarpmayı tercih ettiğinde ve bunu matematiksel olarak yaşlının önünde daha az bir yaşam olma ihtimaline dayandırdığında buradaki sorunun sorumlusu kim olacak ya da bu meseleyi nasıl algılamamız gerekecek?”

Saraçoğlu, aralarında Elon Musk’ın da bulunduğu araştırmacıların ve bilim liderlerinin yapay zeka çalışmalarının kısa süreliğine durdurulması üzerine bir bildiri imzalaması hakkında ise, “Yapay zekâ çalışmalarının durdurulması konusuna temkinli yaklaşma taraftarıyım. Tanımı bile oldukça belirsiz olan “yapay zekâ”nın geliştirilmesinin bir süre durdurulması ne mümkün, ne de mevcut sorunlar böyle çözülebilir diye düşünüyorum” dedi.

Yapay zekâ ile ilgili çalışmaların durdurulmasını pek mümkün görmediğini de söyleyen Saraçoğlu, “Farklı yapay zekâ yöntemleri (makine öğrenmesi, derin öğrenme vb.) pek çok alanda kullanılıyor. Kullandığımız cep telefonlarından tutun da, ekonomik modellemelere; sosyal medya uygulamalarından tutun da rota hesaplama yazılımlarına kadar yapay zekâ yöntemlerinin girmediği alan neredeyse yok. Üstelik neyin yapay zekâ olduğu neyin olmadığının sınırlarının bulanık olduğunu da göz önüne alınca “stop” düğmesine basmak mümkün değil” diye konuştu.

Yapay zekanın faydalı yönlerinin de olduğunu vurgulayan Saraçoğlu, bunları şöyle sıraladı;

“Sohbet botlarından karmaşık, çözülmesi zor ve sınırları iyi tanımlı problemlerin çözümünde faydalanabiliriz. Sınırları iyi tanımlamayı özellikle vurguluyorum çünkü bu araçlara birer kahinlermişçesine ya da söyledikleri mutlak doğrudur diye yaklaşmamak gerekiyor. Bu araçlardan farklı araştırmalar amacıyla da yararlanabilir. Web’in iyice reklamlı, ticari bir araca dönüştüğü ve web aramalarından nitelikli sonuçlar elde etmenin iyice zorlaştığı bugünlerde sohbet botları araştırma amacıyla kullanılabilirler. Özellikle son zamanlarda sayıları iyice artan görüntü üretme yazılımları da farklı amaçlarla kullanılıyor. Prototipler ve taslak tasarımlarda bu araçlardan faydalanıp üzerine insan müdahalesiyle iyi sonuçlar elde edilebiliyor örneğin. Görüntülerin tespit edilip resim veya tasarımdaki eksik kısımların doldurulması da önemli bir kullanım alanı. Tarihi alanların veya eserlerin eski hallerinin ortaya çıkarılmasında bu araçlar oldukça iyi işlev görebiliyorlar.”