Delal Demir
Sürdürülebilirlik ve ileri dönüşüm alanında çalışmalar yürüten sosyal girişim Devridaim Enstitüsü, atık meyve posalarını kullanarak geliştirdiği yeni projeyle çocukları hem çevreyle tanıştırıyor hem de onları zeka geliştiren oyuncaklarla buluşturuyor.
Ham madde tüketimini azaltmak ve sürdürülebilirliği genişletmek amacıyla yola çıkanlar, giderek daha ilham verici projelere imza atıyor. Sosyal girişim gurubu Devridaim Enstitisü, atık meyveler ve meyve posalarıyla oyuncak üretimi başlattı. Doğal ham maddeyle tangram üreten girişimciler çocuklara hem çevre bilincini aşılıyor hem de yaratıcılıklarını besliyor.
Enstitünün ürün tasarımcısı ve malzeme araştırmacısı Hande Kars ve ekip arkadaşı Görkem Gömeç, bu yaratıcı projeyi 9. Köy için anlattı.
Hande Kars
Devridaim Enstitüsü’nün ürün tasarımcısı ve malzeme araştırmacısı Hande Kars, 2019’dan beri sürdürülebilir üretim ve alternatif malzemeler üzerinde çalıştıklarını ifade etti. 2022 yılında Devridaim Enstitüsü’ne katılan Kars, enstitünün misyonunu “Biz, ‘Al, yap, sat’ mantığının ötesine geçmeyi ve ürünlerimizi ileri dönüştürülebilir veya onarılabilir yöntemlerle üretmeyi hedefliyoruz” sözleriyle özetledi.
Tangram oyununun ortaya çıkış hikayesini de anlattı Hande Kars. Kars, kolektif çalışma alanlarının mutfak bölümünden çıkan organik atıkların değerlendirilmesi fikriyle yola çıktıklarını belirterek şunları söyledi:
“Çay demi, kahve çekirdekleri, limon kabuğu gibi organik maddeleri değerlendirmek için bir ürün geliştirmeyi düşündük. İlk olarak kahve çekirdekleriyle başladık, ardından meyve posalarına yöneldik hem farklı renkler elde etmek hem de doğal içerikler kullanmak adına. Oyuncağa yönelmemizin sebebi ise bu bilincin çocukluktan başlaması gerektiğini düşünmemizdi. Atölyelerimizde de gözlemlediğimiz üzere, çocuklar atölyeden çok farklı ve gelişmiş bir bakış açısıyla ayrılıyorlar; bu da bizi, oyun ve oyuncağa yönelmeye teşvik etti. Özellikle alternatif malzemeler konusunda bir farkındalık yaratmak istedik.“
Tangram oyununun yapımında limon kabuğu, kahve çekirdeği, bitki çayı gibi organik atıklar kullanılıyor. Bu maddeler, enstitü tarafından geliştirilen nişasta bazlı özel bir hamurla birleştiriliyor. Ve bu tamamlayıcı zeka oyununu oynayan çocuklara da ellerindeki parçaların bu geri dönüşüm süreci ile ilgili bilgi veriliyor.
Çocukların da velilerin de oyunun yapımında kullanılan malzemeleri öğrendiklerinde şaşırdıklarını belirten Kars, “Bu şaşkınlığı görmek bizi mutlu ediyor. Oyunumuz, atıkları azaltmanın yanı sıra çocuklara çevre bilinci kazandırıyor” dedi. Kars, ileri dönüşüm sürecini şu sözlerle anlattı:
“İleri dönüşüm sürecinde, öncelikli hedefimiz yeni ham maddeleri en az seviyede kullanarak alternatif ham maddelerle buluşturmak. Bu sayede kaynak verimliliği sağlanıyor ve mevcut ürünlere alternatif seçenekler sunuyoruz. Organik maddeler dışında kağıt ve tekstil malzemeleriyle de çalışıyoruz. Devridaim’in bir diğer tasarımcısı olan Hare Andaç, kağıt ve tekstil malzemelerin atıl durumda olan parçalarını kullanarak yeni ürünler ortaya çıkarıyor. Malzemeleri sadece dönüştürmekle kalmıyoruz, ürünün ömrünü tamamladıktan sonraki aşamasını da düşünüyor ve onarım kültürünü de sürece ekliyoruz. Ürün ömrünü tamamladığında ise özellikle organik hammaddeli ürünler biyobozunur özellikte olduğu için doğada çözünmeye başlıyor ve doğaya zarar vermeden ömrünü tamamlıyor.”
Hande Kars, ileri dönüşümü doğaya karışıp çevreye zarar vermeyen malzemeler olarak tarif etti ve aradaki farkı şöyle anlattı:
“Geri dönüşüm, bir malzemenin aynı döngü içinde yeniden kullanılmasıdır. İleri dönüşüm ise ömrünü tamamlayan bir ürünün farklı bir döngüye girerek yeni bir hayat kazanmasıdır. Biz ‘Döngüsel Moda Kolektifi’ çerçevesinde bilinçli tasarımcılar yetiştiriyoruz ve yetiştirmeye devam edeceğiz. Aynı zamanda farklı alanlardan tasarımcılarla ve tasarım öğrencileriyle gerçekleştireceğimiz farklı projeler üzerinde çalışmalarımız sürüyor. Bireylerden sonra kurumlara da büyük görevler düşüyor; kurumların dönüşümü kabul edip uygulamaları gerekiyor. Biz ve bizim gibi oluşumlar da bu dönüşüme katkı sağlıyor ve diğer kurumlara örnek olabilecek çalışmalar geliştiriyoruz.“
Devridaim ekibinden Görkem Gömeç de projeyle ilgili düşüncelerini şu sözlerle dile getirdi:
“Meyve posalarından oyun tasarlama fikri hem yaratıcı hem de çevre dostu bir yaklaşım sunuyor hepimiz için. Bu tür projelerin çocuklara erken yaşta sürdürülebilirlik bilinci kazandırmada ne kadar etkili olduğunu birlikte gözlemliyoruz. Devridaim olarak bu tür çalışmalarla topluma ve çevreye katkı sağlamaya devam etmeyi hedefliyoruz.“
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.