Diyarbakır Barosu borç batağında

 

Diyarbakır Barosu, Adalet Bakanlığı’nın mali gücü yetersiz olan kişilerin dava açma hakkından yoksun kalmaması için geliştirmiş olduğu Adli Yardım sistemi nedeniyle borç batağına düştü.

 

Adli Yardım sistemine göre mali olanakları yetersiz olan kişiler, davaların harç ve masraflarından muaf tutuluyor ve kendisi için baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirmesi yapılıyor. Adli yardımdan yararlanan kişi için baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti ise yargılama gideri olarak Hazineden ödeniyor. Ödeme, Adalet Bakanlığı aracılığıyla Türkiye Barolar Birliğine, Türkiye Barolar Birliği aracılığıyla ilgili baroya, baro tarafından da avukata aktarılıyor.

 

Ancak sistemin pratikte işlememesi nedeniyle avukatlar almaları gereken ücreti, Adalet Bakanlığı tarafından ödenek sağlanmadığı için tahsil edemiyorlar. Sistemin işlememesi, Diyarbakır Barosu’nu da avukatlara 10 milyon tl borçlu yapmış durumda. Diyarbakır Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Mehmet Işık, 9. Köy’e yaptığı açıklamada avukatların ödeme almak için iki ila üç yıl beklediğini belirterek, gerek Türkiye Barolar Birliği gerekse Adalet Bakanlığı ile defalarca görüştüklerini ancak sonuç alamadıklarını ifade etti. Işık şöyle konuştu:

 

“Ekonomik anlamda dezavantajlı olan başvurucular, başvuru dilekçesine ek olarak adlarına herhangi bir taşınır ve taşınmaz olmadığını gösteren SGK hizmet dökümü, vergi kaydı ve muhtarlıktan temin edilecek fakirlik belgesi ile birlikte baromuzun adli yardım birimine hukuki yardım talebiyle başvuruyorlar. Başvurusu uygun görülen kişilere, sırada bulunan bir avukat hukuki hizmet sunmak üzere atanıyor. Baro olarak Türkiye Barolar Birliği’nden adli yardım ödemesi adı altında düzenli olarak 3 ayda bir ödenek alıyoruz ancak söz konusu ödemelerin miktarıyla Diyarbakır gibi yüksek nüfusa sahip bir şehrin adli yardım giderlerini karşılamak mümkün olmuyor. Baro olarak gerek Türkiye Barolar Birliği ile gerek Adalet Bakanlığı ile yaptığımız görüşmelerden herhangi somut bir sonuç almış değiliz.“

Diyarbakır Barosu üyesi avukatların, ekonomik anlamda dezavantajlı olan vatandaşların hak kayıplarına uğramaması için ödenekleri beklemeden büyük bir titizlikle çalışmaya devam ettiğini belirten Işık, “Adli yardım listesinde olan üye avukatlar hak ettikleri ücretleri iki veya üç yıl gibi uzun sürelerden sonra ancak tahsil etmektedir. Şu an için Diyarbakır Barosu üyelerine sadece yardım hizmetinden kaynaklı olarak 10 milyon tl borç söz konusudur. Adli yardım başvurularına daha hızlı ve daha etkin hukuki yardım sunmanın en güçlü yolu adli yardım sisteminde kayıtlı olan üye avukatlarımızın hak ettikleri vekalet ücretlerinin seri bir şekilde ödenmesi, mevcut ücretlerinin yükseltilmesi için Adalet Bakanlığı ve diğer ilgili kurumları bu konuda samimi bir inisiyatif almalarından geçmektedir” dedi.

 

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile Diyarbakır Barosu arasında imzalanan protokol kapsamında şiddet mağduru kadın başvurucuların hukuki yardımından kaynaklanan ödeneğin bir kısmının belediye tarafından ödeneceğini belirten Işık, bu protokol kapsamında avukatların bir nebze de olsa rahatlayacağını ancak sorunun çözümü noktasında ilgili kurumların harekete geçmesi gerektiğini belirtti. Baro ile Belediye arasındaki anlaşma çerçevesinde şiddet mağduru kadınlar, hukuki destek almak için Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır Barosuna başvuru yapabilecek. Kadınların başvuruları, Diyarbakır Barosu Adli Yardım Merkezi tarafından belirlenen şartları taşıyıp taşımadığı konusunda incelendikten sonra karara bağlanacak.

Adli yardım kapsamında yapılan görevlendirmelerdeki ödeme gecikmeleri ve düşük ücretlendirme nedeniyle meslektaşlarının ciddi ekonomik sıkıntılar yaşadığını belirten bir avukat, bu sebeple adını listeden çıkardığı belirterek şöyle konuştu:

 

“6 yıldır mensubu olduğum Diyarbakır Barosu’nda gerek CMK gerekse Adli Yardım Hizmetleri kapsamında çok sayıda görevlendirme almış bulunmaktayım. Ancak son üç yıldır adli yardım görevlendirmesi almamak adına listeden adımı sildirdim. Bunun en büyük sebebi de ilk zamanlar 7-15 gün içinde görevlendirme ücretlerinin yatırılmasına rağmen son zamanlarda bu ödemelerin 1 ila 1,5 yılı bulmasından dolayıdır. Ekseriyetle çekişmeli boşanma davalarının geldiği adli yardım dosyalarında başvurucu ile özel vekili gibi ilgilenmek gerekirken, en alt tarifeden ücret verilmesi, karşı vekalet ücretini baroya iade etmenin zorunlu olması, asıl davanın ferileri için yapılan işlemlerin görev puanından düşürülmesi ve yaklaşık 1/4’ü tutarında emeğimizin karşılığı olmayan ücretler verilmesi, adli yardım kurumunu işlevsiz hale getirmiştir.“

 

Avukat atamalarının bilişim ortamına geçmeden önce insan eliyle yapıldığını, bunun da adam kayırma söylentileri çıkardığını hatırlatan avukat, “Yeni sistemde de aynı usulsüzlüklerin bir şekilde devam etmesi özellikle genç meslektaşlarda, diğer kamu kurumlarına olduğu gibi barolara da güveni azaltmıştır. Vatandaşların ücretsiz hukuki yardıma erişme haklarına zeval gelmemesi için görevlendirme yapılan avukatın azami gayretle çalıştığı düzende, yoksulluk sınırında hayatta kalmaya çalışan avukat orduları gün geçtikçe artmaktadır” diye konuştu.

 

Avukat, hem vatandaşın hem de avukatın insanca yaşayabileceği bir sistemin en kısa zamanda inşa edilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Bunun için de tüm avukatların CMK hizmetlerini askıya aldığı gibi, Adli Yardım Hizmetlerini de askıya alarak sorumlulara karşı sesini yükseltmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde 1.5 yıl sonra enflasyon karşısında hiçbir değeri kalmamış vekalet ücretlerinin avukatların kanayan yarasına merhem olamayacağı unutulmamalıdır” diye konuştu.

Diyarbakır Barosu’na bağlı bir diğer avukat da adli yardım sisteminin bütçe kısıtlamaları ve ödemelerdeki gecikmeler nedeniyle adli yardım başvurularının giderek azaldığını ve vatandaşların adalete erişim hakkının ciddi şekilde kısıtlandığını vurguladı. Avukat, mevcut sistemin hem avukatları hem de vatandaşları mağdur ettiğini belirterek, şöyle konuştu:

 

“Baroların adli yardım bütçeleri çok kısıtlı olduğu için hem kısıtlı sayıda başvurucuya atama yapılabiliyor, hem de dosya takibi yapan avukatların vekalet ücreti geç ödeniyor. Ataması yapılan dosyalarda vekalet ücretlerinin ödenmesi 2 yılı bulabiliyor. Atama yapılan yıla göre verilen vekalet ücreti enflasyon sebebiyle ciddi bir kayba uğruyor ve neticede alınan ücret anlamsızlaşıyor. Bu durum avukatların dosya takibine dair motivasyonunu da kırıyor. Gün sonunda mali durumu yetersiz olduğu için adli yardımdan faydalanmak isteyen vatandaşların adalete erişim hakkı engellenmiş oluyor. Bunun bir boyutu da mahkeme masraflarından muaf tutulmak için talep edilen adli yardım desteği. Artık mahkemeler neredeyse hiç adli yardım talebi kabul etmezken, dosya masraflarından muaf olunması için neredeyse kişinin yoksulluktan ölüyor olmasını bekliyor. Çoğu durumda mahkeme masrafını karşılayamayacağı için dava açmaktan vazgeçildiğini görüyoruz. Bunlar da bir bütün olarak adalet mekanizmalarının işlevsizliğine işaret ediyor.“