Antibiyotik direnci büyüyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Haber: Ramazan Eles / Kapak Fotoğrafı: Depophotos – Cumhur Yetmez

Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü tarafından hazırlanan 2019 tarihli ortak raporda, ilaca dirençli hastalıkların 2050 yılına kadar her yıl 10 milyon ölüme neden olabileceği ve herhangi bir önlem alınmazsa 2030 yılına kadar 24 milyona kadar insanı aşırı yoksulluğa zorlayabileceği belirtiliyor. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü 2022 yılında, antimikrobiyel dirençlerin en dikkat çekeni olan antibiyotik direncini küresel sağlığa yönelik en büyük tehditlerden biri olarak ilan etti.

“Büyük bir küresel sağlık sorunu”

Tuğçe Soylamış

Bakteriyel direncin “insan için en büyük tehdidi oluşturan büyük bir küresel sağlık sorunu” olduğunu ifade eden Üsküdar Üniversitesi Laboratuvar Teknolojisi programı üyesi Tuğçe Soylamış, “Antibiyotikler, geçen yüzyılda penisilinle birlikte keşfedildiğinde ‘mucizevi’ olarak nitelendirildiler, ancak bakterilerin ilaçlara direnmek için evrimleştiği ve antibiyotiklerin insan sağlığı ve tarımda aşırı kullanılmasının soruna katkıda bulunduğu onlarca yıldır biliniyor. Antibiyotik direnci şu anda o kadar şiddetli ki, pek çok kişi bunun tıbbın geçen yüzyılda kaydettiği ilerlemelerin birçoğunu kısa sürede yok edebileceğinden korkuyor” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün küçük yaralanmaların bile hayatı tehdit eden enfeksiyonlara dönüşmesinin artık mümkün olduğunu açıkladığı 2014 raporuna dikkat çeken Soylamış, “Antibiyotiklerin daha iyi yönetilmesine ihtiyacımız var. Antimikrobiyal direnç konusunda yapılması gerekenler zaten bir süredir açık. İlk etapta dirençli enfeksiyonların önlenmesine daha fazla dikkat gösterilmelidir. Ne kadar çok antibiyotik kullanırsak, o kadar çok bakteri dirençli hale gelir ve bu nedenle antibiyotiklerin uygunsuz veya aşırı kullanımı, antibiyotik direncinin ana itici güçlerinden biriydi. Bu nedenle antibiyotik reçetelerinin titizlikle yazılması çok önemlidir” dedi.

Bir yılda 5 milyona yakın insanın ölümüne sebep oldu

ABD’de yapılan ve 204 ülkeden alınan verilerle hazırlanan Küresel Antimikrobiyal Direnç Araştırması raporuna göre, antibiyotik direncinin dünya çapında tahmini 1,27 milyon kişinin ölümünden doğrudan sorumlu olduğunu ve 2019 yılında tahmini 4,95 milyon kişinin ölümüne neden olduğunu gösteriyor. AIDS ve sıtma hastalıklarının 2019’da sırasıyla 860 bin ve 640 bin ölüme neden olduğu tahmin ediliyor yani antibiyotik direnci tehlikesi sanılandan da büyük.

Antibiyotik direnci her yaştan insan için bir tehdit oluştururken, küçük çocukların özellikle yüksek risk altında olduğu belirtildi. Antibiyotik direncine bağlı olarak gelişen her beş ölümden biri beş yaşın altındaki çocuklarda meydana geldi.

Antibiyotik kullanımında 3. sıradayız

Türkiye, OECD’de yer alan günlük kişi başına düşen antibiyotik dozu istatistiklerine göre dünya genelinde antibiyotik kullanımında 3.sırada yer alıyor. İllere göre aile hekimleri tarafından yazılan ve antibiyotik içeren reçetelerin oranı, 20 ilde %25,7’den fazla.

“Önerilen dozda ve önerilen sürede kullanılması gerekir”

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı, Farmakoloji ve Toksikoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ender Yarsan, “Antibiyotik, enfeksiyon ve bakteriyel hastalıkların tedavisinde en fazla kullanılan ilaçtır. Türkiye antibiyotiğin en fazla kullanıldığı ülkelerin başında yer alıyor. Bu olmaması gereken bir durumdur. Bu nedenle bununla ilgili ileri dönük çalışmaların yapılması gerekir” diye konuştu.

Prof. Dr. Yarsan, “Antibiyotiği kullandığımız zaman önemli olan doğrudan tedaviyi sağlamaktır ancak antibiyotiklerden zararlı etkiler de şekillenebilir. Kalıntı riski ortaya çıkabilir, son derece önemlidir. Antibiyotik direnci dediğimiz kavram; ilacın önerilen bir dozu vardır, o dozda ilaç kullanıldığı zaman kanda belirli bir plazma seviyesine ulaşır ve ondan sonra etki göstermeye başlar. Biz antibiyotiği normal dozda kullansak bile bakteri ilaç tarafından etkilenmiyorsa o ilaca karşı bir direnç geliştiği şeklinde durum ifade edilir. Dolayısıyla antibiyotikler kıymeti bilinmesi gereken ilaçlardır. O zaman akılcı kullanacağız. Antibiyotiğin hekim kontrolünde önerilen dozda ve önerilen sürede kullanılması gerekir” dedi.