Türkiye’de ana akım medyanın tüm olumsuzluklarına karşı anlık gündem değişikliği gibi olaylar sosyal medya haberciliğine olan güveni artıyor. Son 10 yılda medya çalışanları üzerindeki baskıların, medya sahipliğinin iktidara bağımlılığı tek tip medya üzerinden habercilik yapma sonucunu doğururken; buna karşı freelance gazeteciler, seçenek oluşturma çabası veriyor. Bunun için en etkili mecraların başında ise sosyal medya geliyor.
KONDA Araştırma Şirketi, Türkiye’de internet kullanıcılarının bu mecrayı en çok haber için kullandıklarını belirten raporunda televizyona ve internete güven arttığını gazeteye ise güvenin düştüğü kaydedildi. Türkiye’de haber tüketimi ve bilgilenme amacıyla internet ve sosyal medya kullanımı, 2011 yılından bu yana keskin bir yükselişte. Raporda, ifade özgürlüğü alanının kısıtlanmasıyla ana akım medya kuruluşlarında çalışması mümkün olmayan yetkin ve nitelikli gazetecilerin habercilik reflekslerini sosyal medyaya taşıdığı belirtilerek “Yalan ve gerçeğin, manipülasyon ve tanıklığın iç içe geçebildiği sosyal medya ortamının eleştirel analizi anlamlı olsa da Twitter, Instagram, YouTube, Facebook, WhatsApp’ın son dönem haber evreninde kalıcı birer aktör olduğu açıktır” deniliyor. Bu konuda uzmanlar ne diyor? Nasıl bir medya düzeni öneriyor? O isimler 24 Saat’e konuştu.
Sosyal Medya Uzmanı Uğur Osman Yiğit, sosyal medyanın şu anda Türkiye’de tek nefes kaynağı olduğunu belirterek, bunun herhangi bir kanalda yer bulamayan gazeteciler için de bir geçim kapısı ve takipçilerine ulaşması için tek yol olduğunu ifade etti. Yiğit “Sosyal medya şu anda Türk insanı için tek nefes kaynağıdır. Yeni tip medya dediğimiz sosyal platformlarının daha az denetime sahip olması, kitlelerle interaktif bir iletişim biçimine sahip olması ve bunun gazeteciyi geliştiren yönleri insanlar için olumlu. Türkiye’deki bazı kesimlerin, sosyal medya yasası olarak bilinen yasanın bu özgürlüğü denetim altına almak için çıkarıldığını düşünüyorum. Son dönemde sosyal medya platformlarında sahte hesaplarla bazı devlet adamları ve kamuoyunda sevilen insanlara karşı zaman zaman linçler oluyor. Bu durum sosyal medya yasasının meclisten geçişini kolaylaştırdı fakat yasa yeni olduğu için bunun etkilerini henüz hissettirmedi” dedi.
“Sosyal medya dünya medyasının belirleyicisi olacak”
Sosyal Medya Habercisi Tuğba Cingöz ise dünya genelinde hızlı değişen gündemler sosyal medyadaki anlık bilgilendirme mecralarıyla sağlandığını söyledi. İnternet üzerinden içerik tüketen kullanıcılara bakıldığında eskisi gibi gazete okuduğunda ya da TV izlediğinde yoğun odaklanan, etraftaki bütün diğer dikkat dağıtıcı etkenlerle ilişkisini kesip doğrudan içeriğe odaklanan bir okuyucu anlayışı olmadığını dile getiren Cingöz şu değerlendirmeyi yaptı:
“İçinde yaşadığımız çağda ve ortamda çok fazla sayıda dikkat dağıtıcı etken var. Bu da yeni medya üzerinde içeriğin tüketim biçimini sosyal medyaya uyarlayan yayıncıları diğerlerinden avantajlı hale getiriyor. Yani şu anda Twitter’a haberin kısa kısmını atıp, kalanını bana gel öğren davranışı gelişti. Yayın sosyal medya platformu içerisinde bir iş modeli bulmaya çalışıyor. Bu da geleneksel yayıncıların iş modelini bozuyor. Mevcut haber tüketim alışkanlıkları da bu şekilde yön değiştirmiş oluyor. Artık insanlar uzun metinlerden sıkıldığı için görsel içerik istiyor, geleneksel yayıncılıkta da görsellikle okuru kendi tarafına kaydıran cazip bir anlayış yok. Bu da geleneksel medyadan yeni medyaya taşınan yayıncılarda şu durumu ortaya çıkartıyor. Önümüzdeki yıllarda sosyal medya dünya medyasının belirleyicisi olacak.”
“Anlık değişimler insanları sosyal medya haberciliğine mecbur bıraktı”
Freelance Gazeteci Ensar Özdemir de dünya gelinde gündemlerin anlık değiştiğini söyleyerek, şu görüşleri paylaştı:
“Dünya gündemindeki anlık değişimler gazete haberciliğini yıkarak sosyal medyada anlık verileri aktaran haberlerin önemini attırdı. Bu durum tek tip haber üreten medyaya karşı büyük bir savaştır. Yani anlık değişimler insanları sosyal medya haberciliğine mecbur bıraktı. İnsanlar her zaman bir olay ve olgu karşısında haber alma ihtiyacı vardır. Doğru ve güvenilir haberi zamanında hızlı bir şekilde almaya ihtiyacı vardır. Durum böyle olunca tek tip güvenilir olmayan haber kaynakları tercih edilmiyor olması dijital ortamda sosyal medya muhabirliği yapan gazetecilerin sayılarının artmasına neden oldu. İnsanlar tek tip medyada bulamadığı haberleri sosyal medyaya yönlendirdi. Bunun tek nedeni ülke genelinde TV kanallarının gazete ve tüm medyanın tek bir çatı altında toplanmasıdır.”
Sosyal medyanın hızı sınırlarını aştı
Ülkede yaşanan olayların tek kalemden çıkmasının insanlara güven vermediğini dile getiren Özdemir, “Sosyal medya haberlerin hızı sınırlarını aştı. İnsanlara daha hızlı bir şekilde ulaşması doğru haber akışı kesilen insanlar için bir umut ışığı oluyor. Son zamanlarda insanlar doğru haberi TV kanallarında bulamıyor. Buda insanları sosyal medya haberlerini yönlendiriyor” ifadelerini kullandı.
“Sosyal medyada bir haberin dünya geneline çok hızlı yayılması etki alanını genişletiyor”
Sosyal Medya Uzmanı ve YouTuber Mehmet Hamurcu, sosyal mecralarda gazetelerin kendini yenilemede geç kaldığından, insanlara anlık Bilgi aktaramadığından dolayı tercih edilmediğini ifade etti: Özelikle gençlerin sosyal medyayı aktif kullandığını ve haberlere sosyal medya platformlarından ulaştığını vurgulayan Hamurcu, “Gazeteler günlük çıktığından dolayı anlık bir olayı veya son dakika bir haberi flaş olarak veremiyor. Eski zamanlarda insanlar flaş bir haberi bir gün sonra duyarken şimdi anlık bir olayı sosyal medya haberleriyle anlık öğrenebiliyor. Örneğin bir şehirde deprem oluyor ve insanlar bunu günler sonrasında öğrenebiliyordu. Bu insanlara tedbir alma konusunda sıkıntıya sokuyor. Şu an Çin’de var olan bir virüs anlık bilgi sayesinde tüm dünyaya duyuldu. İnsanlar bu virüse karşı tedbir alarak yayılma hızını en aza indirgedi. Binlerce insan yaşamını yitirse de bu durum haberlerle değil insanların tedbirsizliğiyle ifade edilebilir. Bu durumda sosyal medyada bir haberin dünya geneline çok hızlı yayılması etki alanını genişletiyor” diye konuştu.
HABER : HALİT DEMİR / HATAY – ARAŞTIRMA YAZISI
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.