Hayvan hakları Anayasa’da nasıl korunuyor?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aleyna Kartal / Kapak Fotoğrafı: DepoPhotos

Sokakta yaşayan köpeklerin uyutulması düzenlemesi ile gündeme gelen “Hayvanları Koruma Kanunu” tüm boyutları ile tartışılmaya devam ediyor. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berrin Akbulut’a göre Türkiye’de hayvan hakları ile ilgili mevcut düzenleme yeterli…

Berrin Akbulut

“Mevcut düzenlemede hayvanların öldürülmesi yasak”

2004 tarihli ve 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanununa ilişkin konuşan Prof. Dr. Akbulut, “Mevcut düzenlemede hayvanların öldürülmesi yasak” dedi ve kanunun 13’üncü maddesini hatırlattı. Hayvanları Koruma Kanununun 13’üncü maddesi, “Kanunî istisnalar ile tıbbî ve bilimsel gerekçeler ve gıda amaçlı olmayan, insan ve çevre sağlığına yönelen önlenemez tehditler bulunan acil durumlar dışında yavrulama, gebelik ve süt anneliği dönemlerinde hayvanlar öldürülemez…” diyor.

Prof. Dr. Akbulut, nesli tükenmekte olan hayvanlar ile evcil hayvanları ve ev hayvanlarını öldürmenin suç teşkil ettiğini, dolayısıyla sahipsiz hayvanların çok fazla sayıda üremeleri nedeniyle öldürülmelerine imkân tanıyan bir düzenlemenin bulunmadığını belirtti.
Hayvan refahını korumak için hayvanların kısırlaştırmasının ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Akbulut, bakımevi kurmanın belediyelerin sorumluluğunda olduğunu da hatırlattı. “Kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra alındıkları ortama bırakılmaları esastır” diye konuşan Prof. Dr. Akbulut, mevcut düzenlemede “hayvanların bakımevlerinde tutulmaları” şeklinde bir yükümlülük bulunmadığını da ifade etti.

“Avrupa’da böyle değil”

Avrupa ve Türkiye’de hayvanların bakımevlerindeki durumlarını karşılaştıran Prof. Dr. Akbulut şunları söyledi; “Türkiye’de sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanlar, korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla kurulan yerlerde kısırlaştırılıp aşılanıp rehabilite edilerek kaydedildikten sonra tekrar alındıkları ortama bırakılıyor. Avrupa’da ise sahipsiz hayvanlar sokağa bırakılmıyor, yerleşim yerlerinde bulunmuyor. Bakımevlerinde bulundurulmaları öngörülüyor ve hayvanların sahiplendirilmesine özendirilmesi, sivil toplum kuruluşlarının devrede olması söz konusu. Hayvan sahiplerinin hayvanları sokağa bırakması, cezalandırılan bir davranış olarak düzenlenmektedir. Bizde ise idari para cezası gerektirmektedir.”

Prof. Dr. Akbulut, Türkiye’nin 2004 yılında Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde müzakereleri devam ettirebilmek ve fon alabilmek için 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanununu çıkarttığını ve 2019 – 2021 yıllarında “Haydi Polis” gibi uygulamalarla bu kanunu güçlendirdiğini; kanunla valiliklere ve kaymakamlıklara rehabilitasyon merkezlerini denetleme yetkisi verdiğini ancak 20 senedir kanunun uygulanmadığını ve denetlenmediğini söyledi.

Ferda Tütüncü

“Cezalar ağırlaştırılmalı”

İstismar Potansiyelinde Hayvan, Kadın, Çocuk Hakları Koruma Derneği (İPAAC) Kurucu Genel Başkanı Ferda Tütüncü ise Türkiye’de köpek dövüşlerinin ve merdiven altı köpek üretiminin hâlâ devam ettiğini hatırlattı. İktidarın da muhalefetin de bu konuyu gündemine almadığını belirten Tütüncü, hayvan üretimin önüne geçilmesi ve satışının durdurulması gerektiğini vurguladı. Tütüncü’ye göre, “Hayvan üretimi devam ettiği sürece barınaklar çözüm değil.”

Önerilerini de dile getiren Ferda Tütüncü, 5199 sayılı kanunu uygulayacak bir bakanlığın kurulması gerektiğini ve Veteriner İşleri gibi bölümlerde alanında uzman kişilerin çalıştırılması gerektiğini söyledi; “Türkiye’nin liyakatlı, adaletli kurumlara ve eğitilmiş topluma ihtiyacı olduğunu” ifade eden Tütüncü, “20 yıldır kurumların uygulamadığı kanunun faturası, sahipli sahipsiz hayvanlara kesilmemeli” diye konuştu. Yasa gereğince “Kısırlaştır, aşılat, ve yerinde yaşat” uygulamasının sürmesi gerektiğini belirten İPAAC Başkanı Ferda Tütüncü, “Yasadaki cezalar ağırlaştırılmalı” diye konuştu.