Berçem Belikara / Kapak Fotoğrafı: DepoPhotos
Türkiye’de ekonomik koşulların giderek zorlaşmasıyla gündemden düşmeyen konulardan biri de ev sahibi-kiracı anlaşmazlıkları. Yurttaşlar yüksek kiralar ve geçim sıkıntısıyla boğuşurken bekarlar, öğrenciler ve devlet memuru olmayanlar ev kiralama aşamasında ayrımcılığa uğramaya devam ediyor. Son dönemde Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK) bekara ev kiralamak istemeyen ev sahiplerine verdiği bazı para cezaları kamuoyuna yansımıştı. Ancak bu cezalar ev sahiplerini caydırmakta yetersiz kaldı.
Emlak sitelerinde ev sahipleri ve emlakçılar tarafından verilen kiralık daire ilanlarında, “bekarlar aramasın”, “aileye verilecek”, “memura kiralık”, “yeni evlilere uygun (çocuksuz)”, “bayana kiralık”, “yabancılar aramasın” gibi ayrımcı söylemler dikkat çekiyor. Aile ve memurların dışında kalanların barınma hakkı alenen gasp ediliyor. Yurttaşlar bu tür ifadelerin yer almadığı ilan sahiplerine ulaştıklarında da ya aynı söylemlerle karşılaşıyor ya da türlü bahanelerle ev kiralama istekleri reddediliyor. İnsanca yaşamanın mümkün olmadığı sorunlu dairelere ise “bekara ve öğrenciye uygun” notu düşülüyor.
İstanbul’un Esenyurt ilçesinden bir ev sahibi tarafından verilen kiralık ev ilanında açıkça bekarların aramaması isteniyor: “Sadece aileye kiralanacaktır. Bekarlar aramasın lütfen“. Avcılar ilçesinden verilen bir başka ilanda “Yabancı ve bekar olan aramasın lütfen” ifadeleri yer alıyor. Büyükçekmece’de yer alan kiralık ev ilanında da açıkça “Aile binasıdır. Bekara verilmeyecektir” ifadeleri kullanılıyor. Kâğıthane’den verilen ilanda ise “Yabancıya ve öğrenciye uygun değildir” notu düşüldüğü görülüyor. Yine Kağıthane’den bir başka ilanda, “Dairemiz memur aileye kiraya verilecektir. Lütfen bu konuda ısrar etmeyiniz” ifadeleri yer alıyor.
9. Köy’e konuşan İstanbul Barosu’ndan Avukat İbrahim Çınar, bu tür ilanların eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ve ayrımcılık yasağını ihlal ettiğini şu sözlerle vurguladı:
“Ev sahipleri mülkiyet hakkını kiracı ve kiracı adaylarının anayasal haklarını ihlal edecek şekilde kullanamaz. Anayasamızın 10’uncu maddesine göre herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Eşitlik ilkesinin ihlali olan ayrımcılık, objektif ve makul bir neden olmaksızın aynı durumdaki kişilere farklı muamelede bulunmayı ifade eder. Bu anlamda ev kiralama aşamasında kiracı adaylarına ayrımcı muamelelerde bulunulamaz. Örneğin öğrenci, bekâr ya da yabancı olduğu için bir kişiye ev kiralanmaması ayrımcılık yasağının ihlalidir.”
Ayrımcılığa uğrayan kiracı adaylarının haklarını nasıl arayabileceklerine de değinen Av. Çınar, cezaların yüksek, tazminat yolunun da açık olduğunu belirterek, “Bu gibi durumlarda ayrımcılığa uğrayanların Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na başvurmaları mümkündür. Kuruma başvurular e-devlet ve kurumun web sitesi üzerinden online olarak ya da kurumun kendisine yazılı olarak yapılabilmektedir. Başvurucunun ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar görmüş olması başvuru şartıdır. TİHEK tarafından ayrımcılık yasağını ihlal edenlere 141 bin 934 liraya kadar idari para cezası kesilebilecektir. Ayrımcılığa uğrayanların ayrıca zararlarının tazmini için maddi ve manevi tazminat talepli dava açmaları mümkündür” dedi.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.