Akran zorbalığının yeni yüzü: Dijital akran zorbalığı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Mahmut Aydın

Çukurova Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sevda Ünal, siber zorbalığa dair sorularımızı yanıtladı.

Uludağ Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik bölümü öğrencisi Ahmed Akdağ ve Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya bölümü öğrencisi Emine Özden de uğradıkları siber zorbalıkları paylaştı.

Dijital akran zorbalığı teknolojinin gelişmesiyle birlikte son zamanlarda sıkça karşılaştığımız bir kavram haline geldi. Samsung Türkiye ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yapılan ortak bir çalışmaya göre dijital akran zorbalığına maruz kaldığını söyleyenlerin oranı 2017’de yüzde 20 iken 2022 yılında bu oran yüzde 30’a yükseldi.

Yeni medyanın gelişmesiyle birlikte geleneksel zorbalık yerini dijital akran zorbalığına bırakmış durumda. Daha çok akranlar tarafından yapılan zorbalığın hangi platformlarda daha sık görüldüğü ile ilgili Çukurova Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Sevda Ünal şunları söylüyor: “Dijital akran zorbalığı, geleneksel zorbalığın dijital teknolojiler aracılığıyla; mesajlaşma uygulamalarında, oyunlarda, Facebook, Instagram, X gibi çevrimiçi platformlarda gerçekleştirilen türüdür. Son yıllarda sosyal medya kullanıcı sayısının artmasıyla birlikte geleneksel zorbalık, siber ortama taşındı.”

Zorbalığın şekil değiştirdiğine değinen Ünal, “Geleneksel zorbalık fiziksel olarak gerçekleşirken, siber zorbalık; izinsiz bilgi paylaşımı, sanal ortamda başkası gibi davranma, tehdit etme gibi birçok yolla gerçekleşiyor.” diyor.

Doç. Dr. Sevda Ünal

Zorbalığa uğrayanlar anlatıyor

UNESCO’nun 2019’da yayınlanan ve 144 ülkede yürüttüğü “Rakamların Ardında: Okulda Şiddet ve Zorbalığın Sona Erdirilmesi” isimli araştırması, dünya genelinde neredeyse üç öğrenciden birinin her ay en az bir kez zorbalığa uğradığını göstererek problemin büyüklüğünü ortaya koyuyor.

Uludağ Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik bölümü öğrencisi Ahmed Akdağ, siber ortamda daha çok X’de ırk, din ve siyasetle ilgili görüşlerinden dolayı zorbalığa maruz kaldığını belirterek, “Genelde engelleyip geçerim. Abarttıkları durumlarda ise ben de küfür ve hakaret gibi sözel zorbalıklar yaparak kendimden uzaklaştırmaya çalışıyorum.” sözleriyle zorbalığın domino etkisi yarattığını gösteriyor.

Unicef’in 2017’de yayımladığı bir habere göre siber zorbalık mağdurlarının; alkol ve uyuşturucu kullanımı, okuldan kaçma, okulda kötü notlar alma, özgüvensizlik ve sağlık sorunlarıyla karşılaşma olasılıkları daha yüksek. Kimi uç örneklerde ise siber zorbalığın kişileri intihara kadar sürüklediği görülüyor.

Doç. Dr. Ünal, bireylerin uğradıkları zorbalığın örtük bir biçimde gerçekleşmesi ve siber ortamda gerçekleştirilen zorbalığın sınırının olmaması nedeniyle tehlikenin boyutunun görünür olmadığını belirtiyor. Siber ortamda gerçekleştirilen zorbalığın daha sonra geleneksel zorbalığa dönüşebileceğini de sözlerine ekliyor.

Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğrencisi Emine Özden, Instagram üzerinden utandırıcı mesajlara maruz kaldığını ifade ederek yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Zorbayı kendimden uzaklaştırmak için önce engelledim. Daha sonra zorbalığa uğradığım kişiyle yüz yüze karşılaştım. Zorbalığın yüz yüze de devam ettiğini görünce çevredeki insanların yardımıyla bulunduğum yerden bir an önce uzaklaştım.”

Siber zorbalardan nasıl korunmalı?

Teknolojinin doğru kullanılmamasıyla dijital akran zorbalığına maruz kalma oranının artabileceğinin altını çizen Ünal, bireylerin erken yaşta gerek okullarda gerek ebeveynleri tarafından medya okuryazarlığı eğitimi almalarının önemli olduğunu vurguluyor. Ünal, siber zorbalığa maruz kalan bireylerin alması gereken önlemleri ise şu şekilde sıralıyor:

“Siber zorbalık ile karşılaştığınızda sizi rahatsız eden kişiyle iletişiminize son verin. Hesaplarınızı korunaklı hale getirin. Zorbalık ısrarla devam ediyorsa güvendiğiniz kişilere/ebeveynlerinize durumu anlatın. Zorbalığa maruz kaldığınız platformlara gerekli şikayetleri mutlaka yapın, bu hesapları ya da kişileri bildirin. Tehlike altında olduğunuzu hissediyorsanız resmi makamlara gerekli şikayetlerde bulunun. Zorbalığın sadece sizin başınıza gelen bir sorun olmadığını unutmayın, durumu görmezden gelmeyin. Eğer ebeveynseniz çocuklarınızla konuşun, güvenli internet kullanımı hakkında bilgi verin, destek olun, takip edin ve gerekirse erişimlerini kontrollü hale getirin. Haklarınızı iyi bilin, sosyal mecraların zorbalıkla mücadele politikalarını inceleyin.”