Yok olan mesleklerden biri daha: Ayakkabı boyacılığı

Toplum ve şehir yapılarının değişmesiyle, önceden rağbet gören bazı mesleklere günümüzde ilgi azalıyor. Eskiden şehir sokaklarında sıkça rastlanılan ayakkabı boyacılarına artık sadece belli yerlerde ve daha az rastlanıyor.

Ayakkabı boyacılığı mesleğin bitme aşamasına geldiğini 9. Köy’e anlatan İstanbul’un Kadıköy ilçesinde bulunan ayakkabı boyacıları, ayakkabı boyamanın eskisi kadar önemsenmemesinden ve yeterli kazanç elde edilememesinden dertli.

Ayakkabı boyacılığına, eğitimini tamamlayamadığı için 12 yaşında başladığını söyleyen 45 yaşındaki Güven Karakaya, 30 yıldan fazladır yaptığı mesleğin artık kaybolmaya yüz tuttuğunu anlattı. Karakaya, şöyle konuştu;

“Aslen Ardahanlıyım fakat küçük yaşta gurbete geldik. Okumak için gelmiştim İstanbul’a, ama ekonomik sıkıntılar yüzünden okulu bırakmak zorunda kaldım. Babam bu işi yapıyordu, onun yanında başladım, zamanla ustalaştım. Eskiden daha çok kazancımız oluyordu ama şimdi ancak günü kurtarıyoruz. Çoğu zaman asgari ücretin altında kazanç elde ediyorum. Kardeşimle beraber boyacılık
yapıyoruz. Fakat durumumu gören kendi çocuğum boyacı olmak istemiyor.”

Ayakkabı boyacıları için şehir merkezlerinde kapalı çalışma alanlarının olmamasından yakınan Karakaya, bu nedenle sert kış günlerinde çalışamadıklarını anlattı.  Gerekli yerlere başvuru yapmalarına rağmen dikkate alınmadıklarını söyleyen Karakaya, “Eskiden bu mesleğin bir değeri vardı. Herkes bu işi yapamazdı. Boyacılık el becerisi isteyen bir meslek. İş sadece boya ile bitmiyor. Tamir yapıyoruz. Pençe, topuk, ayakkabının neresinde iğne varsa hepsini yapıyoruz.” dedi.

27 yıldır boyacılık yaptığını söyleyen Muharrem Özdemir ise, boyacılık dışında başka bir meslek yapmadığını söyledi. “Liseyi bitirdikten sonra bu işe başladım. Kendi işimin patronu olarak başladım. Eskiden daha çok kazancımız olurdu, bu yüzden başka işlere yönelmedim” diyen Özdemir, işini sevdiğini, ancak kışın ayakkabı boyacılarına kapalı alan tahsis edilmemesi nedeniyle, mesleğini çok zor şartlarda gerçekleştirdiğini anlattı. Özdemir; “Şu an en büyük sorunumuz kışın kapalı bir alanımızın olmaması, bazen perişan bir halde çalışıyoruz. Yağmurda, karda, çamurda insanların bize acıyarak baktığını görüyorum. Her meslekte olduğu gibi bizim mesleğimizin de zorlukları var. Eski zamanların en gözde mesleği şimdilerde değerini yitirmiş durumda. Ama biz bu işi devam ettirmeye çalışıyoruz’’ dedi.

İstanbul’un birçok semtinde ayakkabı boyacılığı yapan İsmet Varış da, kendilerine tahsis edilen Kadıköy’deki yerde, 40 yıldır çalıştığına dikkat çekti.

‘Usta İsmet’ olarak bilinen Varış, artık hemen her markette bulunabilen hazır boyalar nedeniyle boyacılığın bitme aşamasına geldiğini söyleyerek, şöyle konuştu;
‘’İlkokulu bitirince babam beni yanına aldı. Benimki baba mesleği. Benimle aynı yaşlarda çalışan birçok arkadaşım vardı. Boya sandıklarımızı sırtımıza alır, sokak sokak gezerek müşterilerin peşinden koştururduk. Büyük boya sandıkları çıkınca sabit bir yerde çalışmaya başladık. Ben de 40 yıldır Kadıköy’de çalışıyorum. Şu an ayakkabı boyacılığıyla geçinmek oldukça zor. Hazır boyalar çıktı, ayakkabı boyacılığı bitti. Ben gözümü bu işte açtım, boyacılık dışında iş bilmem. Bu yaştan sonra başka işte çalışamam. İşimi
bırakmayı hiç düşünmedim, aksine severek yapıyorum. Hazır boyalar ayakkabıyı çürütür. 2-3 sene giyilebilecek bir ayakkabının ömrü daha az oluyor. Bunu düzeltmek de bize düşüyor. Umarım boyacılık mesleği eski saygısını tekrar kazanır.”