Twitter’da haber hesaplarına dikkat!

Haber ihtiyacını sosyal medyadan karşılayan vatandaşları bekleyen en büyük tehlikelerden biri de, “haber sitesi” gibi görünen hesaplar.  9. Köy’ün sorularını yanıtlayan Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman İrvan, özellikle Twitter’da para karşılığında “twitter blue” mavi tik satın almış, künyesi bulunmayan ve haberleri kaynak göstermeden paylaşan siteler üzerinden yapılan manipülasyon konusunda uyarılarda bulundu. Prof. Dr. İrvan, gazetecilik iddiası taşıyor gibi görünmelerine karşın, bu tür hesapların yurttaş gazeteciliği bağlamında değerlendirilemeyeceğini söyledi.

Bu tip hesaplar konusunda “daha çok birer cümlelik paylaşımlarla gündemde olan konuları aktaran hesaplar” nitelemesinde bulunan İrvan, “Epey de çoklar aslında. Son zamanlarda sayıları oldukça artmış durumda. Büyük bir çoğunluğunun herhangi bir web sitesi de yok, sadece Twitter üzerinden habercilik yapmaya çalışıyorlar. En önemli problem de bunların kim olduğu belli değil” dedi.

Bu hesapların künyelerinin olmaması ve sahiplerinin belli olmaması nedeniyle manipülasyonihtimalinin yüksek olduğuna dikkat çeken İrvan, şöyle konuştu;

“Hepsi için bu söylenebilir mi bilmiyorum tabii. Ben bir kısmına ulaşmaya çalışmıştım. Kendi hesaplarının biyografilerinde ‘İş birliği yapılabilir’ gibi bir ifade yazıyor. Anladığım kadarıyla daha çok tanıtım yapıyorlar ve gelirlerini oradan kazanıyorlar. Seçim sürecinde de muhtemelen partiler ve adaylar lehine paylaşımlar yapıyor olabilirler. Çok popüler hesaplar da var içlerinde, takipçi sayıları bir milyonun üzerinde olan.”

İrvan, bu haber hesaplarının birebir aynı cümlelerle paylaşımlarda bulunması sebebiyle ortaya çıkan “Bu hesaplar tek elden yönetiliyor olabilir mi?” sorusunu ise şöyle yanıtladı;

“Sahiplerini bilmediğimiz için net bir cevap vermemiz mümkün değil. Benim görebildiğim kadarıyla bunlar aslında bağımsız hesaplar. Bir kısmı belki aynı merkezden kontrol ediliyor olabilir ama toplu bir şey olduğunu düşünmüyorum açıkçası. Orada tam bir kopyala-yapıştır haberciliği söz konusu. Zaten emeksiz bir iş yapıyorlar. Sosyal medyada gördüklerini kopyalayıp kaynak da göstermeden paylaşıyorlar. Ortada bir haber yok esasında, 5N1K ölçülerine uygun bir habercilik yok. Bir tür duyuru şeklinde yapılan bir habercilik var. Aynen olduğu gibi kopyalandığı için 20-30 tane farklı hesapta aynı paylaşımın ortaya çıktığını görüyorsunuz. Benim sahibini bildiğim bir iki hesap var. Onlar büyük ölçüde bu şekilde çalışıyorlar. Bu bağlamda da bu hesapları yurttaş gazeteciliği olarak değerlendiremeyiz. Çevrelerinde olup biten olayları görüp onu paylaşan insanlar aslında yurtttaş habercileri. Bunlarsa masa başında, editör gibi sosyal medyada gördüklerini paylaşan hesaplar.”

İrvan, bu hesapların internet kullanıcılarının beklentilerini karşılayabilmek için oluşturduğunu da aktararak, “Çünkü insanlar da aslında haber okumuyor. Sadece başlıklara bakıp geçiyorlar, hatta buna bak-geç gazeteciliği demiştik biz. Dolayısıyla ayrıntıya
inmiyorlar. Haberin içeriğine bakmadıkları için, bu hesaplar bu insanların beklentilerine uygun bir “yeni nesil habercilik” türü gibi gelişti” diye konuştu.

Bu tip hesapların gazetecilik açısından da çok tehlikeli olduğuna vurgu yapan İrvan, “gazeteciliği de öldüren, değersizleştiren bir şey. Çünkü siz o zaman neden bir muhabire maaş ödeyesiniz. Muhabir gidip uzunca bir haber yazacak ve onu yayınlayacak. Siz masa başında oturup bir günde 200 tane böyle içerik girebilirsiniz ama bir muhabir 200 tane haber yazamaz bir günde. Dolayısıyla gazeteciliği dejenere eden, bozan bir yapısı da var bu hesapların” dedi.

Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasıyla kullanıcılara sunulan “Twitter Blue” adlı ücretli mavi tik uygulamasının manipülasyon ihtimallerini kuvvetlendirip kuvvetlendirmeyeceği konusunda İrvan, şöyle dedi;

“Elon Musk’ın doğru bilgi, güvenilir kaynak gibi bir kaygısının olduğunu sanmıyorum. Onun tek derdi var, Twitter’ı kârlı bir mecra haline getirmek. Bu platforma yatırdığı paraları kurtarmak öncelikle. Dolayısıyla mavi tiki cazip hale getirecek uygulamalara ağırlık verecektir. Mesela bu hesaplar platformda daha görünür hale geleceklerdir. Haliyle mavi tikli hesaplar manipülasyon yaparsa bunu Elon Musk dert etmeyecektir.”