Tatlıcının tatsız öyküsü: “Bir pasta satamadığımız gün oluyor”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Zeynep AKAT

Enflasyon, maliyetler ve alım gücü küçük esnafı yok olma noktasına getirdi.Tüm işçilerini, ustalarını çıkarıp aile işletmesine dönüşen orta halli bir pastanede yaşananlar küçük esnafın geldiği yeri gösteren son örnek oldu.

Balat Ailesi Sefaköy’de orta halli bir mahalle pastanesi olan işletmelerini ayakta tutabilmek için her yıl bir işçi ve bir usta ile vedalaşmak zorunda kaldılar; şimdi hiç elemanları yok. Dükkanın mutfağına ailece giriyorlar, nöbetleşe çalışıyorlar. Pastanelerini ayakta tutmakta zorlanan Esma ve Muhittin Balat 9 yılda geldikleri noktayı  9.Köy’e anlattı: “Eleman çalıştıramıyoruz. Ailece pasta yapmayı, kurabiye yapmayı öğrendik ama masrafların üstesinden gelemedik.”

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu’nun verilerine göre 2023 yılında 111 bin 576 yeni iş yeri açıldı ancak bu esnafın üçte birinden fazlası aynı yıl içinde kepenk kapattı. Geçen yıla oranla yeni iş yeri açılışı yüzde 5,8 azalırken kapanışı yüzde 11,9 oranında arttı. Yani her 100 iş yerinden 36’sı kapandı.

‘Her geçen yıl birini işten çıkarmak zorunda kaldık’

Henüz kapanmayan ancak kapanmaya yüz tutan iş yerlerinden biri de İstanbul’un Sefaköy ilçesindeki Gözde Pastanesi. Pastanenin şimdiki sahibiyle 10 yıllık bir hikayesi var. Kendi tarihi ise çok daha eski. Kadayıf ustası Muhittin Balat 2015 yılında 4 personelle işe başladıklarını söyledi. Balat, ilk zamanlar işlerinin iyi olduğunu belirtti:

“Ben aslında burma kadayıf ustasıyım. Burası mahalle içindeki geleneksel bir pastane. Bizden eski burası. Kendi müşterileri var, yıllardır buradan alışveriş yapan insanlar var. Çok beğendik aldık 8-9 yıl önce. İlk zamanlarda benim dışımda 2 usta, bir çırak bir de satış personeli vardı. O zaman hayat bu kadar pahalı değildi tabi, her şey yolundaydı. Sonra zamlar gelmeye başladı ufak ufak.”

Dolardaki hızlı artışı, un ve şeker fiyatlarına gelen zammı hatırlatan Balat en çok asgari ücreti ödemekte zorlandığını söyleyen Balat, satışların da azaldığını anlattı:

“Asgari ücret arttı ama biz o oranda zam yapamadık ürünlerimize. Haliyle gelir gider dengesi bozuldu. İşçilerin parasını ödemek de çok zor hale geldi, her geçen yıl bir kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldık. Öyle olunca da ben, eşim, çocuklarım, hepimiz pasta yapmayı öğrendik. Şu an burayı ailecek işletiyoruz ama istediğimizden değil, zorunluluktan. Buna rağmen son zamanlarda gelen zamları karşılayamaz olduk, elektrik faturası, kira, giderler… Günden güne zarar ediyoruz. Direnmeye çalışıyoruz ama böyle devam ederse daha fazla dayanamayıp kapatacağız.”

“Asgari ücret bütün yükünü küçük esnafın üstüne bırakarak artıyor”

Esma Balat ise daha önce bir pastanede çalışmamış, pastacılık eğitimi almamış. Şu anda pasta ve sütlü – şerbetli tüm tatlıların ustası olan Esma Balat “Hangi usta işten ayrıldıysa onun yerine geçtim, eksikleri tamamlarken öğrendim bu işi” dedi. Balat, kızlarının ve oğullarının da ara ara yardım ettiğini söyledi:

“Önceleri çalışanlar izinli olduğunda arada yardım etmeye geliyordum sadece. Sonra çalışanların ücreti ağır gelmeye başladı bize. Bir ustamız başka iş aramaya başladı ve ‘abla gel sana pasta yapmayı öğreteyim’ dedi. Ben öğrendim, benden sonra kızım öğrendi. Aslında iç mimar; bir yandan iş arayıp bir yandan bize destek oldu. Bir de oğlum var, o da çalışmadığı zamanlarda burada.”

Maliyetler artarken, müşterilerin de büyük ölçüde azaldığını söyleyen Esma Balat, “Çalışanların elbette hakkıdır hakkını almak ama asgari ücret, bütün yükünü küçük esnafın omzuna bırakarak artıyor. Müşterilerimiz azaldı, bazen bir pasta satmadığımız günler oluyor” dedi.