Tarihi Kadem Paşa Kümbeti bakım ve onarım bekliyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Zerrin Sargut

Van’ın ve Erciş’in kültürel mirası, tarihi eser Kadem Paşa Kümbeti kaderine terk edilmişçesine ilgiden ve bakımdan uzak kaldı. Karakoyunluların 15. yüzyılda inşa ettiği, taş işçiliğini yansıtan önemli bir eseri olan kümbetin bugünkü hali araştırmacıların ve tarihçilerin tepkisini çekti. Üzerinde çatlaklar bulunan Kadem Paşa Hatun Kümbeti 2011 yılından beri bakım ve onarım için resmi bir girişim bekliyor.

Araştırmacı tarihçi Şefik Şenay, definecilerin de dinamitle tahrip ettiği tarihi eserlere sahip çıkılması gerektiğini belirterek, “Anıtlar Kurulu acil önlem almalı” dedi.

Kadem Paşa Kümbeti’nin tarihi

Kadem Paşa Kümbeti, 1458 yılında Karakoyunlular hükümdarlarından Cihan Şah zamanında, Emir Rüstem İbn-el Emir Devlet Yar tarafından Emir Yar Ali, Şah Mustafa, Şah Sevik, Şah Ali ve anneleri Kadem Paşa Hatun için yaptırılmıştır. Kadem Paşa Hatun Karakoyunlu hükümdarlarından Cihan Şah’ın annesi, aynı zamanda Kara Yusuf Şah’ın (Kara Yusuf Paşa) da eşidir. Kümbet, ilçe merkezinin 2 km doğusunda, Erciş-Van Karayolunun hemen sağında bulunmaktadır. Ülkemiz sınırları içinde Karakoyunlulara ait üzerinde kitabesi bulunan en önemli mimarı yapıdır. Erciş’te halk arasında “Yar Ali Şah Kümbeti” diye bilinmektedir.  Kadem Paşa’nın eşi olan Kara Yusuf’un kümbeti ise Erciş’in Yeşilova Mahallesi’nde bulunan Zortul Çayı’nın yanındadır.

Karakoyunlulara ait tek kitabe

Selçuklu tarzında yapılmış olan tek renkli, düzgün kesme taştan yapılmıştır. Kare kaide üzerine yapılan 12 gen gövdeli bir kümbettir. Karakoyunluların 15. yüzyılda taş işçiliğini yansıtan önemli bir eseri olan kümbet 2 katlı. Alt katında kripto mezar odası, en üstünde hacet penceresi vardır.

Tarihi eserlerin korunmasına dair görüşlerini aldığımız Araştırmacı Tarihçi Şefik Şenay, tarihi eserlere sahip çıkılması gerektiğini belirterek bu noktada önlemler alınması gerektiğinin altını çizdi; “Kümbet üzerinde kitabesi olan Erciş’teki tek yapı yıkık olan Zortul Anonim Kümbeti ile Akçayuva (Zegzeg) kümbetleri ve Van Gevaş’ta bulunan kümbet aynı özellikleri taşıyan yapılardır, bakım ve onarımdan uzak bu kümbetlere karşı yeni önlemler alınmalıdır.”

Kümbet’in 23 Ekim 2011’de Van’da gerçekleşen depremlerden zarar gördüğünü belirten Şenay, definecilerin ve kümbet içini kullananların da esere zarar verdiğini söyledi; “Defineciler kümbetin tepesini dinamitle patlatarak altın aradılar ve kümbet tahrip edildi. Tahrip edildikten sonra da çatlamalar çoğaldı. Anıtlar Kurulu, tahribatların önüne geçmeli. Kümbetin restorasyonu yapılırken, özellikle çevremizdeki üzerinde tek Farsça kitabesi olan bu anıtın korunması için belediye ve yerel halk önlem almalı.“

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Arkeoloji Mimarlar ve Anıtlar Kurulu’nun görüşleri doğrultusunda hareket edilmesi gerektiğini belirten Şenay, eserlerin korunması için yöre halkının bilgilendirilmesi, onların da katkısının istenmesi gerektiğini söyledi.