“Soyadı düzenlemesi çıkarılmadı, ertelendi!”

1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Delal Demir 

“9. Yargı Paketi” 12 Temmuz’da TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edildi. İktidar, Anayasa Mahkemesi’nin, kadınların evlendiklerinde sadece kendi soyadlarını kullanabilmesine yönelik kararını tanımayan bir düzenlemeyi yasalaştırmak isteyince kadınlar karşı çıktı. İtirazlar üzerine tartışmalı madde paketten çıkarıldı. 9. Yargı Paketi, 1 Ekim’de meclisin açılmasının ardından Genel Kurul’a gelecek. Kadın hakları savunucularına göre, “Bu düzenleme çıkarılmadı, ertelendi..”

Eren Keskin

“Yazılı hukuk, uygulanan hukuk olmuyor”

İnsan Hakları Derneği Eş Genel Başkanı Avukat Eren Keskin, Anayasa’nın 90. maddesine dikkat çekerek iç hukuk ile uluslararası hukuk çatıştığında, uluslararası hukukun geçerli olacağının kabul edildiğini hatırlattı. Av. Keskin, “Türkiye Cumhuriyeti bir hukuk devleti değil; yani yazılı hukuk hiçbir zaman gerçek anlamda uygulanan hukuk olmuyor. Her zaman pratik ön planda oluyor. Kendi Anayasa’sını uygularsa Türkiye Cumhuriyeti’nin kadınların soyadı düzenlemesi konusunda tamamen erkeklerle eşitlikçi bir bakış açısı uygulaması gerekir” dedi.

Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden tek bir erkeğin isteğiyle imza çekmiş olmasına da değinen Av. Keskin, Birleşmiş Milletler nezdinde birçok sözleşmeye ve özellikle de Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ne taraf olunduğunu da hatırlattı.

“Geri çekilmesi sadece ertelenmiş bir adım”

Av. Eren Keskin şunları söyledi: “Bu sözleşme, kadın ve erkek arasında her alanda eşitliğin sağlanmasını imzacı devletlere bir görev olarak yüklemektedir. Bu nedenle kadının evlendikten sonra kendi soyadını kullanmak istemesi son derece doğal ve eşitlikçi bir yaklaşımdır. Kadınlar için bu, son derece önemli bir haktır. Kadınlar bunun çok uzun yıllar mücadelesini verdiler.”

Yargı Paketi’ndeki kadının soyadı düzenlemesinin geri çekilmesinin sadece ertelenmiş bir adım olduğunu belirten Av. Keskin, “Kadınların ancak kendi soyadlarını eşlerinin soyadları ile birlikte kullanabilecekleri yönündeki düzenleme, tepkiler de dikkate alınarak geri çekilmedi, bence ertelendi ama kadın mücadelesinin bu düzenlemenin uygulanmasına izin vermeyeceğini düşünüyorum” dedi.

“Uygulamada hiçbir zorluk çıkmaz”

Av. Keskin, “Kadınların evlendikten sonra kendi soyadını kullanmasıyla ilgili olarak siyasi iktidar şunu gerekçe gösteriyor, ‘Çocuklar üzerinde kötü etki yapar’. Hayır, anne ile babanın eşit olduğunu, çocuğun da hangi soyadı isterse onu kullanabileceğini anlatmak gerekiyor. Bunlar, eşitlik ilkesinin son derece önemli bir başlangıç noktalarından biri olacaktır” diye ekledi.

Av. Keskin, “Kadın evlendikten sonra eşinin nüfus kütüğüne de kayıt oluyor, bu da bir ayrımcılıktır. O nedenle bütün bunların yeniden gözden geçirilmesi ve düzenlenmesi gerekiyor. Kadının kendi soyadını, seçtiği soyadı kullanıyor olması bence önemli. Bu da kadının kurtuluş mücadelesi açısından önemli bir güvence sağlayacaktır” dedi.

Sezin Uçar

Düzenleme neden yapılmadı?

Avukat Sezin Uçar da AYM’nin kadının, eşinin soyadını kullanma zorunluluğunun eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle aldığı iptal kararını hatırlattı. Av. Uçar, “AYM’nin kararı gereği ocak ayına kadar bir düzenleme yapılması gerekiyordu. Ancak hem AYM kararlarının son yıllarda uygulanmaması hem de kadınlar lehine düzenlemeler söz konusu olduğunda ataerkil normlar nedeniyle bu düzenleme yapılmadı. Hem AYM kararına hem de kadınların toplumda eşit ve özgür yurttaşlar olarak var olmalarına aykırı olarak total bir yargı paketi ile eski soyadı dayatmasına geri dönülmek isteniyor” ifadelerini kullandı.

Av. Uçar bu düzenlemenin, AKP-MHP iktidarının kadınları ikinci cins olarak görmeye devam ettiğinin bir göstergesi olduğunu belirterek, “Erkeğe bağımlı, kendi kararlarını alamayan, kendi soyadını dahi kullanamayan bireyler eş ve çocuğun annesi olarak görülmek isteniyor” dedi.

“Uygulama sürekli takip edilmeli”

“Yargı paketinden çıkarıldığına dair bir açıklama yapıldı ancak bunu büyük bir toplumsal tepki üzerine geri çekilme olarak değerlendirebiliriz. Mevcut açıklama doğrultusunda bir düzenleme yapılsa bile kadınların kendi soyadlarını kullanmaları epey gecikmiş olacak” diyen Av. Sezin Uçar, mevcut erkek egemen ideolojinin fırsat bulduğunda kadınların kazanımlarına saldırı içinde olacağını belirtti ve yasal bir güvenceye kavuşsa dahi bu yasanın uygulanıp uygulanmadığının sürekli takip edilmesi gerektiğini vurguladı.

“Evlenmeden önce kullandığı ismi kullanmaya devam etmek, boşandıktan sonra yeniden bir isim değiştirmeden yaşamına devam edebilmek önemli bir avantaj” açıklamasını yapan Av.Uçar, “Kadınların ve çocukların tartışmasız biçimde ‘erkeğe ait’ olarak tanımlanmasına dayanan bu uygulamanın kaldırılması, kadının toplumsal özgürlük mücadelesi açısından önemli bir kazanım” tespitini yaptı.

Neyran Elden

“Babamızın kütüğünden eşimizin kütüğüne geçiyoruz”

Gazeteci ve milli sporcu Neyran Elden, evlendikten sonra hem kendi hem de eşinin soyadını kullanmayı tercih edenlerden… Elden, iki isim ve iki soyadıyla dört isim kullandığını belirtti. Mahkeme kararıyla yalnızca kendi soyadını kullanabileceğini bilmesine rağmen eşinin soyadını da kullanmaya devam ettiğini vurgulayan Elden, “Açıkçası o sırada bununla ilgilenmek çok zor geldi” diye konuştu.

Neyran Elden, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği açısından ise şu değerlendirmeyi yaptı, “Kadının tercihi doğrultusunda istediği ismi kullanmasının belki pratikte çok şeyi değiştirmese de toplumsal hayatta bir farkındalık yaratacağının düşünüyorum. Ancak şu da bir gerçek ki, kadının kendi soyadı dediği isim aslında yine babasının, yani başka bir erkeğin soyadı. Aslında biz babamızın soyadından ya da babamızın ‘kütüğünden’ evlenince eşimizin kütüğüne geçiyoruz. Bu açıdan bakınca çok fazla şey ifade etmiyor ama farkındalık anlamında bir adım, kadın mücadelesinin haklı bir kazanımı olacak. Uygulamada kendi soyadını kullanmak isteyen bir kadının zorluk yaşayacağını düşünmüyorum çünkü zaten kendisi bunun farkında olarak bu kararı alacak.”

“Annelerin kaderi kızların çeyizidir sözünü reddetmeliyiz”

Öğretmen Merve Ariş de konuyla ilgili şunları söyledi, “Paketten çıkarılmasını gayet olumlu bir gelişme olarak görüyorum. Günümüzde kütüğümüzün bile erkek tarafına geçtiği sistemde bu adımın atılması büyük bir hadise. Kadınların bu konuda söz sahibi olması mükemmel.”

Kadınların öncelikle can güvenliğinin korunması ve maddi-manevi haklarının sağlanması gerektiğini söyleyen Ariş, Türkiye’deki ataerkil sistemde eşitsizliklerin açık olduğunu belirtti fakat bunların aşılabileceğini vurguladı.

Ariş, “‘Annelerin kaderi kızların çeyizidir’ lafını reddetmeliyiz” dedi.