Kader Kaplan / Kapak Fotoğrafı: DepoPhotos
Sosyal medyanın yaygınlaşması ve pandemi sürecindeki sipariş yoğunluğuyla alışveriş alışkanlıkları büyük ölçüde değişti. Yeni mecralar alışveriş bağımlılığı tehlikesi yaratıyor.
9. Köy Haber Merkezi; alışveriş bağımlısı Eda Arslan, ekonomist Hakan Kayhan ve psikolog Bengisu İncekara ile konuşarak sosyal medyanın alışveriş bağımlılığı üzerindeki etkilerini, kullanıcı deneyimlerini ve ekonomik sosyal sonuçlarını ele aldı.
Psikolog Bengisu İncekara, sosyal medyanın her şeye kolay ulaşabilme imkanı yaratarak bağımlılığa yol açtığını söyledi. İncekara şunları söyledi:
“Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte her şey daha kolay ulaşılabilir hale geldi. Reklamlar ve kampanyalar, insanların alışveriş yapma isteğini artırıyor. Bağımlılığın belirtilerini şöyle özetleyebiliriz; satın alma güdüsüne karşı konulamayan müdahaleci düşünceler ve maddi olarak gücü yetmeyecek kadar sık satın alma.”
Sürekli reklamların ve ürün yerleştirmelerin bireylerde duygusal açlık yarattığını ve bu durumun alışveriş yapma isteğini daha da artırdığını belirten Psikolog İncekara, “Sosyal medyada görülen mükemmel hayatlar ve sahip olunan ürünler, eksiklik hissini tetikleyerek kişilerin kendilerini yetersiz hissetmelerine neden oluyor” diyerek ekonomik kayıplar dışında ciddi bir sağlık sorununa da dönüşebileceğinin altını çizdi.
Alışveriş bağımlısı Eda Arslan da, sosyal medyada gördüğü reklamların alışveriş yapma isteğini tetiklediğini anlattı: “Sosyal medyada sürekli aynı ürünleri farklı influencerlar üzerinde görmek beni etkiliyor. Bu reklamların pazarlama stratejisi olduğunu bilsem de alışveriş yapma isteğimi engelleyemiyorum“
Eda Arslan, alışveriş bağımlılığının mali durumunu zorladığını ve kredi kartı kullanmamaya çalıştığını ifade etti. Arslan, alışveriş yaparken yaşadığı duygusal durumu şu sözlerle tarif etti:
“Alışveriş yapmak bana geçici bir tatmin ve mutluluk hissi veriyor. Sosyal medyada gördüğüm mükemmel hayatlar, bende eksiklik hissini artırıyor ve bu duygusal açlığı bastırmak için alışverişe yöneliyorum.”
Ekonomist Hakan Kayhan, sosyal medyanın alışveriş bağımlılığı üzerindeki ekonomik etkilerini değerlendirdi. Lüzumsuz harcamaların enflasyonu da tetiklediğini belirten Kayhan, “Bireylerin harcama alışkanlıkları değişti, tasarruflar azaldı ve gereksiz harcamalar arttı. Kolay ulaşılabilirlik, kart kullanımı, ödeme yapmadan sahip olma hissi yaratıyor” dedi.
Kayhan, sosyal medyada yoğun reklam ve influencer etkisiyle artan alışveriş bağımlılığının kişisel borçlanma oranlarını artırdığını ve bu durumun toplumsal ekonomik sağlığa uzun vadeli etkilerinin ciddi olduğunu söyledi ve şöyle konuştu:
“Oluşan bağımlılık harcamaları artıracağı için maddi yetersizliğe neden olup kişisel borçlanmaları artırabilir. İnsanlar ihtiyaçlarından daha fazla harcama yaparak borçlanmaya başladığında borç yükü artar ve bu da kişisel finansal sağlığı olumsuz etkiler. Uzun vadede artan borçlanma oranları ekonomide istikrarsızlığa yol açabilir ve toplumsal refahın azalmasına neden olabilir. Bu durum ekonomik eşitsizlikleri artırabilir ve geniş kitleler için finansal güvenliği tehlikeye atabilir.“
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. KVKK uyarıları ve detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.