Krize Karşı Kadın Kooperatifi

Kadın kooperatifleri genellikle kadınların bir araya gelerek kadınların üretim sürecine dâhil olmasını ve dayanışmasını sağlamak amacıyla kuruluyor. Kooperatifler, bir taraftan krizin mağdur ettiği kadınların bir şeyler üreterek krizin etkisini hafifletmesini sağlarken diğer taraftan kadınlar için farklı bir örgütlenme deneyimi sunuyor. Türkiye’de kooperatifler çoğunlukla kadın kooperatifleşmesi sayesinde yetenekli kadınların el becerilerini kullanarak gıda, tasarım ürünlerine yönelik üretimde bulunmasını sağlanmak amacıyla kuruluyor. Ülkenin dört bir yanında kadınların bir araya gelerek kurduğu kadın kooperatifleri örnekleri giderek artıyor.

 

Defne Kadın Kooperatifi

Hatay’da 2010 yılında dernek olarak başlayan ve 2014 yılında Defne Kadın kooperatifine dönüşen yapı halen devam ediyor. Kooperatif Başkanı Nesrin Deli, Defne’yi şu şekilde anlatıyor: 

 

“27 üretici olarak başladık, yaklaşık bin kişiye ulaştık. Hedefimiz kaybolmuş kadın emeğini görünür kılıp tek çatı altında toplamak, üretimde dayanışmayı sağlamak. Ekonomik krizi hissetmeye başladığımızda isyan ve vazgeçişler, kadınlarda kendi kaderine razı olup geri çekilmeler yaşadık. Bazen çok zorlanıyoruz, bu zorlanma da böylesi süreçlerde tedbirli olmamızı sağlıyor. Krizden önce dayanışma içindeyken şimdi kadınlar korku içinde ama buna rağmen mücadele etmekten de vazgeçmiyorlar. Bu süreçte bu deneyimden her bir kadın çok şey öğrendi, öğrenmeye de devam ediyor. Üretip paylaşmak kadınları inanılmaz mutlu ediyor.”

 

Nesrin Deli, Hatay’ın birçok geleneksel ürününü bu yolla halka ulaştırabildiklerini söylüyor.

 

Günebakan Kadın Kooperatifi

2018 yılında Ankara Batıkent’te erkek egemen sisteme ve emek sömürüsüne karşı kadın dayanışmasını ve emeğini güçlendirmek amacıyla kuruluyor. Kooperatif, kadınların ekonomik özgürlüklerinin iktidar tarafından “aile bütünlüğü” gerekçe gösterilerek ellerinden alınmaya çalışılmasına karşı Batıkentli kadınların bir araya gelmesiyle kuruluyor.  Kooperatifin yönetim kurulu üyesi Sıla Soyaslan, “Gücünü kadın dayanışmasından alan kooperatifimizi, kadınların birlikte ürettiği, birlikte öğrendiği, birlikte sergilediği, özgürce bir araya gelebilecekleri alternatif bir mekân kurarak yola çıktık.  Kadınların üretimi olan örme işler, kooperatifin üretimi olan ürünlerin yanı sıra birçok ilden kadınların gönderdiği ürünleri ve en temel insan ihtiyaçlarını bulunduruyoruz” diyor.

 

Seferi Pazar

Seferihisarlı Kadınların kurduğu “Seferi Pazar” Ege Bölgesi’nin gıda ürünlerini uygun fiyata tüketiciyle buluşturmak için yola çıkmış. Zeytinyağından, bala, şevket-i bostandan, yöresel armola peynirine kadar yüzlerce doğal ve sağlıklı ürünü aracısız tüketiciye ulaştırıyor.

 

Vakıflı Köyü Kadın Kooperatifi

Vakıflı Köyü Kooperatifi, Hatay Samandağ’da bulunan son Ermeni köyündeki kadınlar tarafından kurulmuş. Kooperatif, kendini şu ifadelerle tanıtıyor:

 

“Köyümüz, Doğu Akdeniz’in en güzel noktalarından birindedir ve Türkiye’nin ilk organik köylerindendir. Tarihi, doğal ve kültürel çeşitliliği ile öne çıkan bölgemizin geçim kaynağını tarım oluşturmaktadır. Vakıflı Köyü Kooperatifi olarak hazırlanan tüm ürünler kadınların oluşturduğu dayanışmayla hazırlanıyor ve tamamen ev yapımı ve organik.”

 

Güneşin Elleri Kadın Kooperatifi

Kooperatif, 2019 yılında Ankara Mamak’ta, günden güne ağırlaşan ekonomik krizle evde, işyerinde boğuşan, kadınlar arasında dayanışmayı örgütlemek amacıyla kuruluyor. Kooperatifin, üyelerinden Sibel Göktaş neler yaptıklarını şöyle aktardı:

 

“İhtiyaç duyduğumuz konularda öncelikle kurs, panel, film gösterimleri, atölyeler vb. örgütleyerek başladık. Mahallede bulunan kadınları yönetim mekanizmalarından uzaklaştırılma politikalarına karşı kooperatifimize hiyerarşi kurmadan gelin birlikte üretelim, birlikte yönetelim dedik. Kooperatifimizin hedeflerini birlikte planlayarak yaşamımız, geleceğimiz konusunda ortaklaşa karar veriyoruz.”

 

Göktaş, ayrıca “Kooperatifimiz de temel gıda maddelerinin yanında aynı zamanda çanta, cüzdan, elbise çeşitleri üretiyoruz” diyor.

 

Gülbahçe Kadın Kooperatifi

Urla’da kurulan Gülbahçe Kadın Kooperatifi, damla sakızı yetiştiriciliği ve üretimi için çalışmalara başlamış. Damla sakızının gıda sektöründen ilaç sektörüne kadar geniş bir yelpazede kullanıldığını belirten Gülbahçe Kadın Kooperatifi Başkanı Semra Yıldız, dayanışma ile büyüyerek ülke ekonomisine katkıda bulunmak istediklerini söylüyor.

 

Kadın kooperatifi olarak faaliyete başladıklarını, şimdi ise damla sakızı üretmek için çalışmaları sürdürdüklerini ifade eden Yıldız, “Bizim asıl hedefimiz damla sakızı.  Bu bölgede sakız ağacı çok eskilere dayanıyor. Şu an ülkemizde sakız üretimi yok. O yüzden sakız üretmeye karar verdik. Kooperatifi kurarken amacımız köy kadınlarına dokunmaktı. Köydeki kadınları evden çıkarmak istiyoruz. Bu anlamda kadınlara dokunduğumuzu düşünüyorum. Onların da ekonomisine katkımız olacak. Erkek egemen bir köyden çıkarmak istiyoruz” diyor.

 

Mezopotamya Kadın Kooperatifi

Kooperatif 2010 yılında Urfa’nın Bozova ilçesinde kurulmuş. Yöneticisi Aygül Kapıkayalı çalışmalarını şöyle anlattı:

 

 “Kadınların ekonomiye dahil olma ve topluma aktif katılımcı olması amacıyla kooperatifimizi kurduk.10 kişi ile başladık üye, gönüllü ve katılımcı olarak 150’yi aşkın kadına ulaştık. Beraberce bölgenin doğal ürünlerini geleneksel usullere uygun üretim ve pazarlamasını yapıyoruz. Bizim gibi diğer kentlerimizde bulunan kadın kooperatifleri ile iletişim halinde toplantılar, misafirlikler ve alışveriş yapıyoruz. Ekonomik kriz tabi ki hepimizin ortak sorunu. Bizler de etkileniyoruz. Böylesi kriz zamanlarında daha çok katılımcıya ulaşıp kazanımlarımızı paylaşarak birbirimize destek olmaya çalışıyoruz.”

 

Umut Işığı Kadın Kooperatifi 

Diyarbakır Sur’da 2004’te yoksul çocuklara ve kadınlara eğitimler, birlikte güçlenme çalışmaları yürütmek amacıyla kurulan Umut Işığı Kadın Kooperatifi okul öncesi 3-6 yaş grubu, 7-14 yaş grubundan bugüne kadar bin’in üzerinde çocuğun eğitimini sağlamış. Umut Işığı’nın üyesi Yeter Erel aynı zamanda; “Maddi durumu iyi olmayan çocuklara burs, okula ulaşımla gitmesi gereken çocuklar için servis ücretlerini karşılama gibi çalışmalar yürüttüklerini” ifade etti.

HABER : TAMER MORKOÇ