Köy Enstitüleri 83 yaşında 

Köy Enstitüleri’nin 83. yıldönümü nedeniyle Bursa Karaman Dernek Yerleşkesi’nde etkinlik düzenlendi. Etkinlikte Köy Enstitüsü öğretmeni olan Aşık Veysel Şatıroğlu ile Köy Enstitüleri’nin sanata ve kültüre etkisi konuşuldu. Etkinliğin açılışında Yeni Nesil Köy Enstitüleri Derneği (YKKED) Bursa Şube Başkanı Jülide Akköprü, Eğitim-Sen Bursa Şube Başkanı Derviş Erdem, Nilüfer Kent Konseyi Başkanı Neslihan Binbaş, Nilüfer Belediye Başkan Yardımcısı Remzi Çınar konuşma yaptı. Konuşmanın ardından YKKED Mandolin Topluluğu tarafından mandolin dinletisi yapıldı.

Konuşmasına Aşık Veysel Şatıroğlu’nun satırları ile başlayan Jülide Akköprü, Aşık Veysel Şatıroğlu’nun Köy Enstitüleri’nde eğitmenlik yaptığına değindi. Akköprü konuşmasına Köy Enstitüleri’nin Cumhuriyete yurttaş yaratmanın projesi olduğunu söyleyerek şöyle devam etti:

“Köy Enstitüleri kapanmasaydı yurdumuz hangi noktada olurdu demek yerine geleceğe yönelmek, önümüzdeki bahara odaklanmak gerekiyor. Köy Enstitüleri’ni kılavuz olarak alıp günümüz teknolojisine, ruhuna ve yapısına uygun bir eğitim sistemi inşa etmenin tam da zamanı.”

Remzi Çınar ise, Köy Enstitüleri’nin Cumhuriyet için önemli bir kazanım olduğuna değinerek, “Köy Enstitüleri Anadolu insanının kısa sürede neler yapabileceğinin, eğitimle neler başarılabileceğinin göstergesiydi. Ancak kapatıldıktan sonra değerleri anlaşıldı. Eğer Köy Enstitüleri kapatılmasaydı hiç kuşkusuz bugün Türkiye çok farklı bir noktada olacaktı. Bilimin ışığında yürüyen aydınlık insanlarla yönetilecekti” dedi.

Neslihan Binbaş da, Cumhuriyet’in 2.yüzyılına girerken eğitim enstitülerine başka bir gözle bakılması gerektiğine değinerek, şunları söyledi:

“Türkiye’nin eğitim, kültür ve sanat alanlarında önemli izler bırakan Köy Enstitüleri yeni yüzyılda başka şekilde anılmalı. Uzun zamandır eğitimde, sağlıkta, sanatta çok ciddi bir erozyon var. Köy Enstitüleri kurulduğu dönemde yaşamı dönüştürmek, hayatı kolaylaştırmak ve bütün halka bu olanakları sağlamak üzere kurulmuştu. Bundan sonra derdimizin bu olması gerekiyor.”

Köy Enstitüleri’nin kapatılmasının Türkiye’nin eğitim sistemine vurulmuş çok büyük bir darbe olduğunu söyleyen Derviş Erdem de, “Çünkü Köy Enstitüleri sadece bir okul değildi. Oradaki öğrenciler yaparak, yaşayarak birçok şeyi öğreniyorlardı. Enstitülerde okumuş öğrenciler gittikleri yerlere değerler kattılar, sadece okuma-yazma öğretmediler” dedi. Erdem, konuşmasında Aşık Veysel Şatıroğlu’ndan da şöyle bahsetti:

“Aşık Veysel yaklaşık altı tane Köy Enstitüsü’nde birer yıl saz eğitimi vermiştir. Kendi söylediğine göre şiirlerinin en güzellerini Köy Enstitüleri’nde yazmıştır.”
Etkinliğin sonunda Göz Hastalıkları Uzmanı olan aynı zamanda kurduğu Kornea’nın Sesi isimli müzik grubuyla organ bağışı kampanyalı 100’ü aşkın konser veren Prof. Dr. Sait Eğrilmez bağlamayla türküler söyleyerek Aşık Veysel Şatıroğlu’nun hayatını anlattı. Eğrilmez’e Ersin İşitmez de gitarıyla eşlik etti. Eğrilmez Aşık Veysel Şatıroğlu’nun kendisi için önemini, “Çocukluğumda Aşık Veysel neden görmüyor diye hayıflanırken büyüyünce göz doktoru olmaya karar vermiş birisiyim” sözleriyle açıkladı.

“Türkiye’ye has bir proje”

Etkinlik sonrasında 9. Köy’e açıklamalarda bulunan Akköprü, Köy Enstitüleri’nin Türkiye için çok önemli eğitim sistemlerinden biri olduğunu vurgulayarak, “Biz Türkiye’de hala olumlu yansımalarını görüyoruz. Köy Enstitüleri’ni bugün hala konuşuyorsak ve bir ihtiyaç olduğunu söylüyorsak aslında eğitim sisteminin günümüzde ne kadar da yetersiz olduğunun göstergesidir” dedi.

Köy Enstitüleri’nin yeniden kurulup kurulmayacağı ile ilgili tartışmalar olduğuna da değinen Akköprü, Köy Enstitüleri’nin yeniden hayata geçirilebilmesi için bazı politikaların uygulanması gerektiğinden bahsederek şunları söyledi:

“Öncelikle tarım ve hayvancılık politikalarının bu ülkenin siyasetinin önceliği olması gerekir. Herkesin kendi atasından olan toprağa döndüğü, modern bir köy ortamı ortaya çıkartıldığı zaman Köy Enstitüleri sistemi de oralarda yeniden yer alacaktır.”

Köy Enstitüleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Milli Eğitim Bakanlarından Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç tarafından öğretmen yetiştirmek için oluşturulmuş okullardır. Türkiye’ye has bir proje olan Köy Enstitüleri 10 yıl kadar sürmüştür.