Engelliler, kamu alanlarının herkese uygun yapılmasını istiyor

2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Haber: Ahmet Dik

Basında sınırlı sayıda haberle yer verilen engelli bireyin yaşamı, bu haberlerde de genellikle “aciz gösterme, dramatikleştirme” veya sadece “üstün başarı hikayeleri” üzerinden konu ediliyor. Engellilerin yaşamını kolaylaştırmak için alınması gereken önlemler, basında ve kamuoyunda yeterince işlenmiyor.  

Toplum içinde ve basında ayrımcılığa maruz kalan engellilerin kamudaki durumu ne? Hangi zorluklarla karşılaşıyorlar? Nelerin çözümlenmesini talep ediyorlar?

Bu konuları bir kamu çalışanı olan Gönül (*) ile konuştuk.  Doğuştan akondroplazi (**) hastası olan Gönül, hastalığının yaşamına çeşitli basamaklarda engel çıkardığını dile getirirken, Türkiye’de engelliler için yeterince düzenlenmemiş olan altyapının kendisini ve aynı durumdaki engellileri daha da zorladığını anlattı. 

Gönül, 9. Köy ile yaptığı söyleşide, karşı karşıya kaldıkları sorunları ‘Sen hiç bizlere uygun ATM gördün mü? Ya da gittiğin kaç mekanda bizlere uygun lavabo var? Engellilerin asıl zorlandığı kısım buralar. Tasarımlar bize uygun olsa, bizim de hayatlarımız kolaylaşır.’ İfadesiyle özetledi.

Hayata bir şekilde katılmalıydım

4 yıldır kamuda (***)  çalışan Gönül, bir engelli olarak yaşamın içinde, fiziki engellerden çok duygusal sorunlardan etkilendiğini şöyle açıkladı: 

“Hastalığın engel durumundan ziyade, ruhsal tarafı kötü. İnsanların bakışları, sosyal çevrenin tutumu beni daha çok etkiliyor. Uzun zamandır bu durumu aşmaya çalışıyorum. İlk zamanlar evden çıkmayı hiç istemiyordum. Sonunda bu durumun sağlıklı olmadığını, hayata bir şekilde karışmam gerektiğini anladım. Okulları bitirdim, mesleğe atandım ama hala o bakışları üzerimde hissedebiliyorum. Çalıştığım kurumda bile ilk başta fazlasıyla zorlandım, her akşam eve –istifa edeceğim artık- diyerek dönüyordum. Ancak mücadele etmezsem tekrar başa döneceğimi de biliyordum.” 

Gönül, engellilerin medya ve basında sınırlı şekilde yer almasıyla ilgili şunu söyledi:

“Engellilere dair haberleri çok görmüyoruz. Gördüğümüz haberler zaten genelde engelli sporları üzerine oluyor. Başarı elde eden takımlar ve sporcular üzerinde duruyor basın, hele de bu sporcular milli olunca çok duyuruluyor. Yerelde edinilen başarılar ise hep orada kalıyor. Yani sadece ulusal çapta başarı elde edenlerin haberi yapılıyor.”

Kamu alanlarının uygunluğu

Engellilere yapılan ayrımcılığın sadece yazılı ve görsel basında kalmadığını, yaşam alanlarında da fazlasıyla yaşandığını söyleyen Gönül, şöyle dedi: 

“Sivil toplumun, STK’ların veya derneklerin bu konu üzerinde kafa yormaları gerekir. Engellilerle birlikte kapsayıcı projeler üretilebilir. Belediyeler, bakanlıklar ile ortak çalışmalar yaratılabilir. Ama bu işin kadrosunda engelli bireyler ağırlıkta olmalı, işin merkezinde engelli bireylerin olması lazım ki üretilen projeler sağlıklı olsun. Yoksa kaldırıma görme engelli için şerit çekiyorsun, sonra orada ya çöp konteynırı var ya da ağaç dikili. Böyle mantıksız uygulamalarla bu insanlara yeni bir engel daha yaratıyorsun. Yaşadığın şehri dizayn ederken engeli bulunan insanları da düşünmelisin. Kamu alanlarını herkese uygun yapmalısın. En basit örnek ATM’ler…Cücelere uygun, görme engellilere uygun, tekerlekli sandalyesi olanlara uygun tipte ATM’ler de yapılsın.”

(*) Kamu çalışanı olduğu için Gönül, gerçek ismi ve soyadının haberimizde kullanılmasını istemedi.

(**)  Akondroplazi, FGFR3 genindeki bozukluklardan kaynaklanan kalıtsal bir cücelik tipidir. Gövde normal büyüklükte, kol ve bacaklar anormal derecede kısadır. Baş ise normalinden büyüktür.

(***) Engelli bireylerin kamuda memur veya işçi olarak işe yerleştirmeleri Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı (EKPSS) ile yapılıyor. Sınava girmek isteyen yetişkin engelli bireylerin en az yüzde 40 oranında engellerini beyan etmeleri gerekli. Ayrıca kura yöntemi ile çalışacakları kurumlara yerleştirme yapılmakta

Engelli bireyler, kamuda işçi olarak çalışmak istediklerinde kota ile karşılaşmakta. Konuya dair Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın resmi internet sayfasında, ‘İş Kanunu uyarınca; işverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları kamu işyerlerinde yüzde 4  oranında engelli çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır’ maddesi yer almakta.