Diyarbakır’da “hayali seçmen matematiği”

31 Mart 2024’te yapılacak yerel seçimlere haftalar kala, “hayali seçmen” tartışması da sürüyor. Askıya çıkan seçmen listelerini inceleyen siyasi partiler, Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde 2 bin 883, Hazro ilçesinde bin 150, Eğil ilçesinde de bin 214 “hayali seçmen” tespit etti. Diyarbakır Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir de, “hayali seçmenlerin” belirlendiği her 3 ilçede de 2019 yerel seçimlerinde 1. ve 2. çıkan siyasi partilerin arasında çok az oy farkı olduğuna dikkati çekti. Diyarbakır Barosu, “seçme

ve seçilme hakkına aykırı” bu uygulamaların incelenmesi talebiyle Yüksek Seçim Kurulu’na başvurdu.

Konuyla ilgili 9. Köy’e konuşan Özdemir, “Seçme hakkının ihlal edildiğinin ve bölgede yaşayan yurttaşların iradelerinin yok sayılmaya çalışıldığı ihtimalini görüyoruz” dedi.

2019 yılı mahalli idareler seçim sonuçlarına göre; AK Parti ile o dönem seçimlere giren HDP, şimdiki DEM Parti arasında her 3 ilçede de oy farkı çok az olmuştu. 31 Mart 2019 yerel seçim sonuçlarına göre; Hazro’da HDP; 3 bin 856 oy alarak birinci, AK Parti 3 bin 332 oy alarak ikinci parti olarak çıktı. Kulp’ta HDP; 8 bin 866 oy alarak birinci, AK Parti 7 bin 109 oy alarak ikinci çıktı. Eğil’de HDP; 5 bin 757 oy alarak birinci, AK Parti 4 bin 914 oy alarak ikinci parti olarak çıktı. 2019 yerel seçimlerinde AK Parti; Hazro’da 524, Kulp’ta bin 757, Eğil’de de 843 oy farkıyla belediyeleri kaybetti. 3 ilçeden de birinci olarak çıkan HDP, belediye başkanlıklarını kazandı. Daha sonra 13 Kasım 2019 tarihinde Hazro’ya, 17 Eylül 2019 tarihinde Kulp’a, 23 Mart 2020 tarihinde de HDP’nin elinde bulunan belediyelere kayyım atandı.

Hayali seçmenlerle ilgili kamuoyuna yansıyan haber içerikleri doğrultusunda, Diyarbakır Barosu seçmen kaydırmaya yönelik YSK’dan inceleme talep etti. Diyarbakır’ın Hazro, Kulp ve Eğil ilçelerinde son zamanlarda yaşanan seçmen artışına yönelik yapılan başvuruda şu ifadelere yer verildi:

“Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde, 2019 yılı yerel seçimlerde toplam seçmen sayısının 14 bin 592; 14 Mayıs 2023 tarihli seçimlerde toplam seçmen sayısının 14 bin 232 olduğu, 2024 yılında yapılacak olan yerel seçimde ise 16 bin 123’e yükseldiği görülmektedir. Hazro ilçesinde, 2019 yılı yerel seçimlerde toplam seçmen sayısının 10 bin 101; 14 Mayıs 2023 tarihli seçimlerde toplam seçmen sayısının 10 bin 33 olduğu, 2024 yılında yapılacak olan yerel seçimde ise 11 bin 246’ya yükseldiği görülmektedir. Kulp ilçesinde, 2019 yılı yerel seçimlerde toplam seçmen sayısının 22 bin 904; 14 Mayıs 2023 tarihli seçimlerde toplam seçmen sayısının 23 bin 21 olduğu, 2024 yılında yapılacak olan yerel seçimde ise 26 bin 121’e yükseldiği görülmektedir.”

Diyarbakır Barosu başvurusunda, ilçelerde geçici ikametgâh veya görevlendirmelerin önemli bir kısmının jandarma ve emniyet görevlilerinden oluştuğu, şehir dışından çok sayıda kişinin seçmen kaydının seçim sonuçlarına etki edebilecek nitelikte kayıt altına alındığı iddialarına yer verilerek, “Bu hususta, gerekli inceleme ve araştırmaların yapılması suretiyle, seçme hakkına müdahale oluşturduğu değerlendirilen, geçici ikametgâh ve görevlendirme ile oluşturulan seçmen kütüklerine ilişkin 298 sayılı Kanunu’nun 28 ve devamı maddeleri gereğince karar verilmesini talep ederiz” denildi. Yapılan başvurunun sonuç ve istem bölümünde ise; “31 Mart 2024 tarihli mahalli idareler seçimi kapsamında, geçici görevlendirme veya adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde oluşturulan seçmen kayıtlarının; demokratik, adil ve hukuk ilkelerine aykırı olması nedeniyle, seçmen kütüklerine ilişkin geçici ikametgâh veya görevlendirme hususunda inceleme başlatılmasını ve gerekli tespitlerde bulunmak suretiyle işlem tesis edilmesini talep ederiz” ifadesi kullanıldı.

Konuya ilişkin 9. Köy’e değerlendirmelerde bulunan Diyarbakır Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir, hayali seçmenlerle ilgili şöyle konuştu: “Seçme hakkına demokratik bir hukuk devleti içerisinde bakıldığı zaman, seçmen iradesinin herhangi bir etki ve baskı altında olmaksızın, sandığa yansımasını ve sandıktan çıkan sonuca sirayet etmesi gerekmektedir. Bugün itibariyle bakıldığında, hayali seçmen kaydının mevcut seçim sonucuna etki edecek şekilde yansıması nedeniyle, seçme hakkının ihlal edildiğinin ve bölgede yaşayan yurttaşların iradelerinin yok sayılmaya çalışıldığı ihtimalini görüyoruz.”

“Hayali seçmenlerin”, oturmadıkları bir adreste gösterilerek seçmen yapıldığına dikkati çeken Özdemir, “Seçmen kütükleri adrese dayalı nüfus kayıt sisteminden oluşturuluyor. Bu sistemin işleyişi İçişleri Bakanlığı’nın sorumluluğunda. Yüksek Seçim Kurulu, İçişleri Bakanlığı’nın oluşturduğu nüfus kayıt sistemindeki kayıtları kullanarak seçmen kütüklerini oluşturuyor. Dolayısı ile üyeleri Yargıtay ve Danıştay üyelerinden oluşan YSK’nın seçimleri İçişleri Bakanlığı’nın veri tabanlarına bağlı. İçişleri Bakanlığı da kendi içerisinde siyasi anlamda AKP Genel Başkanı olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanmakta. 2019 mahalli idareler seçimleri kapsamında bakıldığında aslında AKP’nin kaybettiği yerlerdeki oy farkı üzerinden, oy farkını kapatacak şekilde seçmen hareketi oluşturduğuna dair bir izlenim mevcut” dedi.

Özdemir, seçim sürecindeki itiraz süreçlerine ilişkin de şunları anlattı: “İtiraz süreçleri devam etmektedir. Siyasi partiler tarafından yapılan itirazlar 29 Ocak 2024’te de ilçe seçim kurulunca, 2 Şubat 2024’te il seçim kurulunca, 5 Şubat 2024’te ise YSK tarafından kesin olarak karara bağlanacak ve yurt içi seçmen kütüğü 7 Şubat 2024’te de kesinleşecek. Diyarbakır Barosu olarak her seçimde olduğu gibi seçmen iradesinin sandığa, herhangi bir baskı ve tesir olmaksızın, yurttaş iradesinin yansıması bilinciyle avukat arkadaşlarımız ile birlikte görev almaktayız. 31 Mart’taki yerel seçimlerde de sürecin demokratik yöntemlerle, herhangi bir hukuksuzluğun yaşanmadığı bir noktada işletilmesi için gereken sorumluluğu yerine getireceğiz, gereken itiraz süreçlerini işleteceğiz.”