Akademinin yapay zeka sınavı: Yeni nesil kopyacılığa kapı mı aralıyor?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nisa Nur Ballı / Kapak Fotoğrafı: DepoPhotos

Yapay zekanın akademide nasıl kullanılacağı tartışma konusu olmaya devam ediyor. YÖK, bu alandaki etik sınırları belirlemek için bir rehber yayımlarken, akademisyenler de yapay zekanın eğitimdeki etkilerini sorguluyor. Kimileri yapay zekanın öğrencileri tembelleştirdiğini savunurken, kimileri ise doğru kullanıldığında önemli bir katkı sunabileceğini düşünüyor.

Peki, akademide yapay zeka gerçekten bir sorun mu, yoksa kaçınılmaz bir yenilik mi?

“Bilimsel dürüstlük ve akademiye duyulan güveni korumak için atılmış bir adım”

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) 2024 yılı Mayıs ayında bu alandaki etik ilkeleri belirlemek amacıyla bir rehber yayımladı. YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, rehberin bilimsel dürüstlüğü ve akademiye duyulan güveni korumak açısından kritik bir adım olduğunu vurguladı. Alanında uzman akademisyenler ve sektör temsilcileriyle yürütülen çalışmalar sonucunda oluşturulan rehber, üniversitelerin kendi ihtiyaçlarına göre düzenlemeler yapabilmesine de olanak tanıyor.

Yapay zeka alanında araştırmalar yapan Çukurova Üniversitesi Gazetecilik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Kenan Ateşgöz, yapay zekanın eğitimde etik sorunlar yaratabildiği görüşünde. 9. Köy’ün sorularını yanıtlayan Ateşgöz, öğrencilerin yapay zekayı proje hazırlarken düşünmeden kullanmasının, eğitim sürecinde büyük bir eksiklik oluşturduğunu vurguluyor.

“Öğrencinin bir proje hazırlarken içerikte yapay zekadan yararlanırken sadece komut girerek ödev yapması, eğitimin öğrenciye öğretmesi gereken bilgi birikiminden onları uzaklaştırmış oluyor.” diyen Ateşgöz, bu durumda öğrencinin kendi sorumluluğunu yerine getirmediğini ifade ediyor.

Yapay zekanın akademik alandaki kullanım sınırlarının belirlenmesi gerektiğine dikkat çeken Ateşgöz, “Eğer bir öğrenci birkaç komut girerek metin oluşturup bunu ödev olarak teslim ediyorsa, bu kabul edilemez.” diyor.

Doç. Dr. Kenan Ateşgöz

“Yakalanmadan yapabiliyorsan yap” dönemi yaşanıyor

Peki akademisyenler YZ içerikleriyle karşı karşıya kaldıklarında ne yapıyor?

Doç. Dr. Kenan Ateşgöz, yapay zeka ile oluşturulan içeriklerin denetlenmesi için henüz bir mekanizma bulunmadığını belirtiyor. Yapay zeka kullanımının akademik dünyada etkili bir şekilde kontrol edilmesinin uzun zaman alacağını ifade eden Ateşgöz, “Şu an, ‘yakalanmadan yapabiliyorsan yap’ dönemi yaşanıyor.” diyor.

ChatGPT gibi platformların üniversitelerle anlaşmalar yaparak altyapı sağladığı bir dönemden geçildiğine dikkat çeken Ateşgöz, bu durumun ticari boyutunun etik meselelerin önüne geçtiğini vurguluyor. Yapay zeka kullanımına ilişkin şu anda denetimsiz bir sürecin yaşandığına işaret eden Ateşgöz, Avrupa Birliği’nin etik haklar çerçevesinde ele aldığını ancak piyasa koşullarının her zaman etik düzenlemlerin önüne geçtiğine vurgu yapıyor: “Bireysel olarak etik değerler kapsamında kendi sınırlarımızı koyabiliriz ama genel olarak akademi buna henüz hazır değil.”

Doç. Dr. Serkan Bulut

Öğrenciler yapay zekayı kullanmaya hevesli ancak bir yol haritası yok

Çukurova Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Serkan Bulut ise yapay zekanın eğitimdeki yerini anlama çabalarının yeni olduğunu ve bu nedenle kesinleşmiş bir yol haritası olmadığına dikkat çekiyor. Öğrencilerin, yapay zeka araçlarına karşı hevesli olduklarını da gözlemlediğini söyleyen Bulut, bunun eğitimdeki pozitif etkilerine dikkat çekiyor: “Bir dönem gelecek ki herkes yapay zeka araçlarını kullanacak. Şimdiden bu araçları kullanmaya başlayan öğrenciler, mesleki hayatlarında bir adım önde olacaklar.”

Bulut, yapay zekanın kullanımının yapılacak işe bağlı olarak değişebileceğini ancak uygulanması gereken temel bir kural olduğunu ifade ediyor. “Yapay zekaya bir işi tamamen yaptırıp, onu denetlemeden, insan katkısı olmadan bir yere teslim etmemelisiniz.” diyen Bulut, yapay zeka katkısının açıkça belirtilmesi önerisini getiriyor.

Yapay zeka kullanımında güven ve etik değerlerin rolü

Yapay zekanın akademik üretim süreçlerinde asistan olarak kullanılabileceğini ancak kontrolsüz etik dışı kullanımın önüne geçilmesinin de güç olduğunu vurguluyor. Bir eğitmenin öğrencisine güvenebilmesi gerektiğine dikkat çeken Bulut, insani değerlere dikkat çekiyor: “Güven tesis edilirse, karşılıklı güvenin olduğu bir ortamda suistimallerin minimuma ineceğini düşünüyorum. Yapay olana karşı insan kalmak gerekir. Hepimiz insan kalırsak ve yaptığımız işe saygı duyarsak, sorunlar çözülecektir.”